De pijn en vreugde van de gewone Leidenaar in een nieuw boek: 'De Stem van Leiden'

Vrijwilligers van de Historische Vereniging Oud Leiden (HVOL) hebben meer dan honderd oude Leidenaars geïnterviewd over hun dagelijks leven. De Leidenaars vertelden over de dagelijkse en bijzondere dingen uit hun leven: over hoe zij zijn opgegroeid, naar school zijn gegaan, een partner hebben ontmoet en kinderen hebben opgevoed. Vierentwintig levensverhalen zijn nu gebundeld in het boekje ‘De Stem van Leiden’.

Maaike van Soest, voorzitter van de HVOL-commissie Stem van Leiden,  vertelt over De Stem van Leiden

“Het project De Stem van Leiden is zeven jaar geleden begonnen met het interviewen van Leidenaars. Wie wil vertellen over Leiden en 75 jaar of ouder is, is welkom. Voor mensen met een migratieachterstand hanteren we de leeftijd van 65 jaar”, vertelt Maaike van Soest, voorzitter van de HVOL-commissie Stem van Leiden. “We zijn het project gestart om een beeld krijgen van de gewone man en vrouw die geen bronnen nalaat. En om ze te bevragen naar het gewone dagelijkse leven, hoe ging dat? Je krijgt daardoor een tijdsbeeld.”

Ontroerend
“Op een gegeven moment hadden we meer dan honderd interviews. Toen wilden we daar een boekje van maken. Vervolgens moesten we gaan kiezen wie in het boekje kwam. Er konden maar vierentwintig verhalen van Leidenaars in”, aldus Van Soest. “We wilden een zo breed mogelijk boekje maken. Dan ga je dan kijken naar het grotere plaatje: Zijn de wijken goed verdeeld? Welk stukje van de geschiedenis van Leiden komt naar voren in de verhalen? En zijn er niet te veel dubbelingen?”

De Stem van Leiden is begonnen als een sociale geschiedenisproject uit de Dirk van Eck-Stichting. Het doel was om de stem van de gewone man en vrouw te laten horen. Van Soest: “Maar gaandeweg dachten we dat het ook interessant zou zijn om verhalen op te schrijven van mensen die geen fabrieksarbeiders zijn. Onder de geïnterviewden tref je ook mensen aan die gestudeerd hebben.” Alle verhalen zijn te beluisteren en te lezen op de website van Erfgoed Leiden en Omstreken.

“Sommige verhalen zijn zeer ontroerend. Vooral de verhalen van kinderen die door bepaalde omstandigheden gedwongen worden een bepaalde kant op te gaan. Die bijvoorbeeld moeten stoppen met school om geld te verdienen, terwijl ze eigenlijk heel graag naar school willen. Je leest over jongeren die zich ontworstelen aan hun ouders. Je leest over hoeveel troost de kerk geeft, maar je leest ook hoe mensen zich juist afkeren van de kerk”, vertelt Van Soest. “De verhalen zijn soms tragisch, maar soms ook heel mooi.”

Tekst loopt door onder foto

De HVOL-commissie De Stem van Leiden met Cees Meijer, Irene de Nooy, Mieke Okker en Maaike van Soest. Corrector was Roelof Hoving (niet op de foto) en Piet de Baar deed de historische toetsing. (Foto: Emile van Aelst).

Cadeau
HVOL-voorzitter Steven Engelsman overhandigde afgelopen vrijdag aan de Leidse burgemeester Henri Lenferink het eerste exemplaar van het boekje met de vierentwintig Leidse levensverhalen. Lenferink: “Er is ontzettend veel bewaard in de archieven van Leiden, maar wat we zelden terugvinden zijn de gegevens van de gewone levens van gewone mensen. Die gegevens kun je alleen maar behouden door met mensen te gaan praten en hun verhalen op te tekenen.”

“Daarnaast is het natuurlijk ontzettend leuk als je de verhalen hoort van de mensen die bereid zijn geweest over hun leven te vertellen. Heel veel mensen maken hele vreemde dingen mee. Het dagelijks leven was vroeger een stuk zwaarder dan nu. Tegenwoordig zijn we wel wat verwend. Het is goed om je dat te blijven realiseren. Wij gaan dit boekje gebruiken als geschenk bij de honderdjarigen die ik bezoek, ook omdat ik weet dat dit soort verhalen daar heel erg aanslaan”, vertelt Lenferink.

Tekst loopt door onder foto

De burgemeester en historicus Henri Lenferink benadrukt het belang van De Stem van Leiden voor de Leidse geschiedschrijving. (Foto: Emile van Aelst).

“Het werk van de projectgroep De Stem van Leiden gaat door”, aldus de burgemeester. Er is nog genoeg werk te doen. “Een van de voorbeelden is de hele groep allochtonen die naar Nederland zijn gekomen. Zo wordt de eerste generatie Marokkanen en Turken erg oud. Je kunt de verhalen over hoe ze in Nederland aankwamen en wat ze hebben meegemaakt nu nog optekenen. Straks kan dat niet meer. Maar de wil om dat nu te doen is er.”

Het boekje De Stem van Leiden is verkrijgbaar bij Uitgeverij Ginkgo en kost 15 euro. HVOL-leden kunnen het boek kopen voor 12,50 euro via winkeltje@oudleiden.nl

Cultuur Leiden Maatschappij Nieuws Wetenschap