Leidse hoogleraar beloond met Niels Bohr International Gold Medal

De Leidse hoogleraar moleculaire astrofysica en astrochemie Ewine van Dishoeck heeft vrijdag de Niels Bohr International Gold Medal ontvangen. De medaille werd uitgereikt door Koningin Margrethe van Denemarken tijdens een ceremonie in de Carlsberg-Academie in Kopenhagen.

Het werk van Van Dishoeck richt zich op enkele van de grootste vragen van de mensheid: ‘Zijn wij alleen in het heelal?’ En: ‘Hoe zijn onze planeet en het leven erop ontstaan?’ In haar onderzoek behandelt zij deze vragen op de solide wetenschappelijke basis van atomaire en moleculaire processen. Zo trekt haar onderzoek een directe lijn van Niels Bohrs baanbrekende werk over het atoommodel naar het huidige astronomische onderzoek aan andere werelden die zich rond verre sterren vormen.

Grenzen
Met haar werk heeft Van Dishoeck voortdurend de technologische grenzen verlegd voor astronomische waarnemingen, ruimtemissies en laboratoriumexperimenten. Zij wordt gezien als een pionier op het gebied van moleculaire astrofysica en astrochemie en behoort internationaal tot de meest geciteerde onderzoekers op dit gebied.

Telescopen
Ook heeft zij heeft een leidende rol gespeeld bij de ontwikkeling van grote telescopen op aarde en in de ruimte, waaronder de Atacama Large Millimeter/submillimeter Array en de James Webb Space Telescope, die op eerste kerstdag 2021 werd gelanceerd en sinds een aantal maanden spectaculaire beelden en data oplevert. Daarnaast is zij voorzitter geweest van de Internationale Astronomische Unie, die meer dan 10.000 astronomen uit bijna 100 landen vertegenwoordigt, en wetenschappelijk directeur van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA).

Van Dishoeck is de dertiende in rij van opmerkelijke natuurkundigen en ingenieurs die de medaille ontvangt. De prijs werd in 1955 ingesteld als eerbetoon aan de Deense Nobelprijswinnaar Niels Bohr. Zij voegt zich hiermee bij een prominente groep winnaars, aangezien de medaille in de loop der jaren aan niet minder dan negen Nobelprijswinnaars is toegekend. Ewine van Dishoeck ontving eerder onder meer de Kavli-prijs, die wordt toegekend voor opmerkelijke wetenschappelijke doorbraken op het gebied van astrofysica, nanowetenschappen en neurowetenschappen.

De prijs van dit jaar is een samenwerking tussen de Deense vereniging van ingenieurs, IDA, het Niels Bohr-instituut, de Universiteit van Kopenhagen, de Universiteit van Aarhus en de Koninklijke Deense Academie van Wetenschappen en Letteren. Naast de medaille is aan de prijs een bedrag verbonden van 100.000 euro, geschonken door de Carlsberg-Foundation.

Leiden Science