Steeds meer maatwerk bij Leidse aanpak georganiseerde criminaliteit

De Leidse aanpak van ondermijning werkt goed. Dat staat in een evaluatie die de gemeente heeft opgesteld over het voorkomen en bestrijden van georganiseerde criminaliteit in 2022. Zo blijkt dat als Leiden voorafgaand aan het verlenen van een vergunning een onderzoek laat instellen in het kader van de Wet Bibob (Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur) er daadwerkelijk in veel gevallen iets mis is met de aanvragende partijen.

In Leiden werd in 2022 bijna honderdduizend euro aan crimineel geld in beslag genomen. Er waren 67 incidenten die met drugshandel te maken hadden. 24 keer werden wapens in beslag genomen en net zoveel keer legde de burgemeester een last onder dwangsom op in verband het het dealen van drugs. Dat betekent dat iemand bij herhaling een forse boete kan krijgen van duizenden euro’s. Vier keer werd een woning gesloten, nadat er een hennepkwekerij was aangetroffen. Daarbij werden in totaal 529 plantjes vernietigd.

Sinds 2021 kent de gemeente de mogelijkheid om in een bepaalde sector tijdelijk alle aanvragen aan een Bibob-onderzoek te onderwerpen. Dat kost echter zoveel capaciteit, dat daarvan voorlopig geen gebruik wordt gemaakt. Bovendien blijkt uit de lopende en uitgevoerde Bibob-onderzoeken dat de informatiepositie van de gemeente nog altijd zeer goed is. “In het overgrote deel van de onderzoeken was  sprake van een risico op mogelijk misbruik van gemeentelijke voorzieningen voor criminele doeleinden”, zo staat in de rapportage te lezen.

In 2022 werd ook in Leiden de verharding binnen het criminele circuit zichtbaar. Onder meer door een aantal schietincidenten. Die hadden grote impact op de woon- en leefomgeving van inwoners. Vorig jaar vonden dergelijke ernstige geweldsincidenten plaats in de Herenstraat waar een sisha-lounge meerdere keren werd beschoten, in de Merenwijk waar een woning werd doorzeefd met een salvo uit een automatisch machinegeweer en in de Stevenshof waar een handgranaat werd neergelegd bij een bedrijfspand.

Speerpunten in de aanpak van ondermijning waren vorig jaar het in kaart blijven brengen van geldstromen in de Leidse vastgoedwereld, het voortzetten van het project ‘Dealbreakers’ waarbij zoveel mogelijk wordt voorkomen dat jongeren in het criminele (drugs)circuit terecht komen en het programma ‘aanpak ondermijning’ waarbij vergunningaanvragers vooraf worden doorgelicht via Bibob-onderzoeken. Die blijven dan ook een belangrijk instrument voor het doen van integriteitsonderzoeken. Er werden bij de Bibob-onderzoeken ook regelmatig vergunningen onder voorwaarden verleend.

Wat vorig jaar opviel was, naast de verharding, een toename van het aantal meldingen over mensenhandel. Ook namen de complexiteit van de verwevenheid van de onder- en bovenwereld, de grootte van de netwerken, de gebruikte schijnconstructies en de financiële en maatschappelijke impact toe. Ook kreeg de gemeente meer zicht op zogenoemde ‘facilitators’. Dat zijn partijen of sectoren die ondermijnende criminaliteit helpen mogelijk te maken. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld bouwadviesbedrijven, verhuurkantoren en juridisch adviseurs die bedoeld of onbedoeld meewerken aan schijnconstructies.

Naar aanleiding van de ervaringen en resultaten uit 2022, is de aanpak van ondermijning in 2023 verder voortgezet. Daarbij wordt nu lokaal beleid gemaakt op de aanpak van mensenhandel en er wordt meer ingezet op het voorkomen van ondermijning. Het proces rond de onderzoeken in het kader van de Wet Bibob wordt volgens de gemeente transparanter gemaakt door heldere communicatie.

Leiden Maatschappij Politiek