Leiden moet een betere ‘spons’ worden tegen wateroverlast

De sponswerking van Leiden als een van de meest dichtbebouwde steden moet verbeteren zodat de stad voldoende regenwater kan opnemen. Het is nodig dat het water in de bodem zakt en niet meteen in de sloot of in het riool verdwijnt en zo voor overlast zorgt. Waterdoorlatende bestrating, meer groen en minder tegels in de tuin bevorderen die sponswerking.

De komende jaren wordt een oppervlakte ter grootte van ongeveer tachtig voetbalvelden in de stad voorbereid op nattere winters en extreme neerslag.

Dat zijn de antwoorden van het Hoogheemraadschap van Rijnland en de gemeente Leiden op vragen van Omroep Sleutelstad over hoe Leiden zich moet wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Zoals geschetst in de recente klimaatscenario’s van het KNMI en in internationale voorspellingen, zal Nederland steeds vaker te maken krijgen met warmere en drogere zomers en nattere winters. Ook doen zich met enige regelmaat extreme neerslagsituaties voor en deze weersextremen nemen toe.

Versteend
Door de grote woningbouwopgave raakt Leiden steeds verder verdicht en versteend. Daardoor dreigt een gebrek aan ruimte voor water. “We zoeken naar mogelijkheden om extra water te bergen, dat kan ook met de opvang van regenwater op daken of via bijvoorbeeld greppels. Daarnaast zoeken we naar ruimte om bomen en groen toe te voegen voor infiltratie, maar ook voor verkoeling op warme zomerdagen”, aldus waterschap en gemeente, die samenwerken om water de ruimte te geven in Leiden.

Volgens hen moet vooral gekeken worden naar kansen om de openbare ruimte slimmer en beter in te richten met minder steen, meer groen en extra open water. Onder de openbare ruimte worden stoepen, straten, pleinen en parken verstaan. Een voorbeeld van een uitgevoerd herinrichtingsproject dat wordt genoemd is het Lakenpark, en een voorbeeld van een toekomstig herinrichtingsproject is de Jan van Houtkade.

Tachtig voetbalvelden
Bij de inrichting worden werkzaamheden gecombineerd. “Gelijktijdig met toch al geplande rioolwerkzaamheden worden straten opgeknapt en groener gemaakt. De komende jaren wordt een oppervlakte ter grootte van ongeveer tachtig voetbalvelden in de stad op deze manier voorbereid op de toekomst. De eerste wijken zijn inmiddels gerealiseerd of in uitvoering: Houtkwartier, Noorderkwartier Oost en de Gasthuiswijk”, aldus de gemeente Leiden en het Hoogheemraadschap van Rijnland.

In de Gasthuiswijk is dit jaar een gescheiden rioolstelsel aangelegd met twee buizen. De tweede buis voert het regenwater af naar nieuw gegraven water. Daarnaast zijn er parkeervakken geclusterd waardoor er meer plaats is ontstaan voor groen.

Groene route
Ook het zogenoemde groen-blauwe raamwerk speelt een rol bij het aanpassen van de stad aan het veranderende klimaat. “Dit ruimtelijk concept bestaat uit het Singelpark en de Tweede Groene Ring, met de verbindingen daartussen. Hierdoor heeft iedereen op korte afstand van de woning een groene route voor ommetjes, om te sporten of om naar een park of naar een van de buitengebieden rondom Leiden te gaan. Op een warme zomerdag bieden deze groene plekken verkoeling”, aldus het waterschap en de gemeente.

Ook particulieren kunnen veel doen. Zo kunnen zij hun daken vergroenen. Daarvoor bestaat een subsidieregeling. Ook kunnen zij tegels uit hun tuinen halen. Volgens de Duurzaamheidsindex van energieleverancier Vattenfall ligt meer dan de helft van het totale tuinoppervlak in de provincie Zuid-Holland vol met tegels.

Overstromingsrisico’s
In hoeverre kan of moet een stad als Leiden zich wapenen tegen een teveel aan water dat niet van boven maar van opzij komt, uit rivieren, kanalen of de zee? Antwoord: “Voor een gemeente is het goed om zich bewust te zijn van het overstromingsrisico. Het overgrote deel van Leiden ligt overigens boven het NAP (Normaal Amsterdams Peil). Een paar poldergebieden, zoals de Merenwijk, liggen wat lager en worden beschermd door keringen die het Hoogheemraadschap op sterkte houdt.”

Duurzaamheid Leiden Maatschappij Politiek Regio