Allerzielen: Vieren dat iemand heeft bestaan

Er ligt een goudbruin tapijt van herfstbladeren op begraafplaats Rhijnhof in Leiden. Alles is grijzig op de plek waar mensen hun laatste rustplaats vinden, maar tussen de bomen staat een grafzerk met een bijzondere kleur. Beneden is hij grijs maar bovenop liggen een kleurrijke deken en kussen met tekens van Magere Hein, een doodshoofd en symbolen die met de dood te maken hebben.

Gemaakt door de Haagse kunstenares Nynke Koster, die er op Allerzielen graag over vertelt. Het is geen stenen monument, maar het materiaal is gegoten rubber. Koster heeft hem gemaakt ter nagedachtenis aan haar opa, die net als zij, ook kunstenaar was. “Mijn opa overleed al toen ik vijf jaar was”, vertelt ze in haar Haagse atelier op de Binckhorst. “Door hem ben ik eigenlijk kunstenaar geworden.”

“Ik herinner me dat ik bij hem op schoot zat en hij tekende de schouw na die in de woonkamer stond. Dat vond ik zo magisch dat de schouw ineens op een wit stuk papier verscheen. Toen dacht ik: dat wil ik ook, ik word ook kunstenares.”

Allerzielen is een katholieke gedenkdag en wordt jaarlijks gevierd op 2 november. Allerzielen is de dag om te bidden voor de zielen van overledenen. In de ogen van katholieken is dat het deel van een mens dat na de dood bij God kan doorleven. Veel gelovigen bezoeken op Allerzielen het graf van een geliefde en zetten bloemen neer.

“Toen mijn opa overleed, zei mijn moeder: misschien heeft hij het wel koud, zullen we hem een deken brengen en een kussen. Dat heeft me op het idee gebracht om deze grafzerk te maken.”
Koster is sinds tien jaar bezig afgietsels te maken van rubber. In de Oude Kerk van Delft heeft ze eeuwenoude grafstenen in rubber gegoten. “Je kunt van iets een foto maken, maar ik maak liever een afgietsel. Zie het als 3D-herinneringen.”

Zo deed ze dat ook met het graf van haar opa. “Een plek die je dierbaar is, wil je graag bij je houden. Het is zacht, je kunt erop zitten en op die manier koesteren.” Dat koesteren zou volgens de kunstenares wel wat vaker mogen gebeuren. “Het is jammer dat er zoveel nadruk ligt op de zware kant van de dood. Het zou mooier zijn om het leven van iemand te vieren. Het is fijn dat iemand heeft bestaan, dat mag ook wel wat meer aandacht krijgen.”

Leiden Maatschappij