Een nieuwe kijk op eeuwenoud verhaal: relatie tussen de zee en de mens

Leiden, 13 november 2023 om 14:38 uur door Dorothea Touwen

Van Neanderthalers tot de moderne mens: in Nederland is de zee altijd dichtbij geweest. Anika van de Wijngaard en Gideon Roggeveen organiseren met VLOED een project waarin allerlei verschillende activiteiten en kunstuitingen samenkomen die gaan over de verhouding tussen mens en zee. De Expositie wordt gehouden in Old School aan het Pieterskerkhof in Leiden.

Generaties verdienden hun brood in de visserij en door de havens kon de internationale handel bloeien. Maar ook was de verwoestende kracht van de zee nooit ver weg, door de risico’s van de scheepvaart en de gevaren van stormvloeden en dijkdoorbraken. Tegelijkertijd houden we van de zee. We liggen aan het strand, maken wandelingen, doen aan kitesurfen en zeezeilen, staren naar de horizon.

Van de Wijngaard vertelt in Cultuur071: “In de expositie in Old School brengen we verschillende kunstenaars samen die ieder een eigen invalshoek kiezen. Zo toont het kunstenaarscollectief Studio Wantij de installatie Maanwijzer. Dat gaat over de invloed van de maan op mens en zee en laat zien hoe we door stormvloedkering en Afsluitdijk de invloed van eb en vloed hebben beteugeld.” Ook zijn er video installaties te zien, waaronder Overvloed, een projectie op de ramen van het gebouw, gemaakt door Jos Agasi, Roos-Marijn Kinkel en Gideon Roggeveen.

Maar de bezoeker kan ook meedoen aan een interactieve performance: een picknick op 18 november met theatermaakster Hannegijs Jonker. De picknick heeft als thema ‘How to disappear’ en laat ons nadenken over de grenzen aan de groei en over goed voorouderschap. “Hopelijk kan het buiten maar als het regent – en dat doet het momenteel nog al veel – is er een binnen locatie,” belooft Roggeveen.

De zee bedreigt het land, dat maakte Nederland in de geschiedenis op allerlei manieren mee en dat kan in de nabije toekomst ook gebeuren. Maar nog voor de mens rondliep op aarde was dat al zo: het gebied tussen Nederland en Engeland was geen Noordzee maar land waar dieren graasden en de voorouders van de moderne mens leefden: Doggerland. En die leefden daar langer dan wij dat hier doen.

Over Doggerland komt Luc Amkreutz van het Museum voor Oudheden dinsdagavond 14 november vertellen. Dan is ook de expositieruimte open en draaien de video-installaties. Verder is Old School open op vrijdag en zaterdag en worden er nog meer evenementen georganiseerd. Zoals op 19 november een ‘Stadswandeling naar zee’. Op de website www.vloed.nu kan iedereen die geïnteresseerd is meer informatie vinden: zowel bezoekers als makers. “Het programma is nog maar net begonnen en loopt door tot februari. “Wat ons betreft kunnen er rondom het thema nog meer mensen aanhaken”, vertelt Roggeveen. En Van de Wijngaard stelt: “Kunst inspireert, zet aan tot denken en bemoedigt. Dat hebben we nodig in deze onzekere tijden.”