Database van gemmen voor kennis over Romeinen langs de Limes

In Park Matilo werd zondag in Leiden een tentoonstelling geopend over Romeinse gemmen, piepkleine gegraveerde halfedelstenen die in Zuid-Holland zijn gevonden langs de Limes, de voormalige noordgrens van het Romeinse rijk. De expositie strekt zich uit over twaalf locaties waaronder naast Park Matilo het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden en het Leiderdorps Museum.

Initiatiefnemer Tom Hazenberg deed bij deze gelegenheid een oproep om mee te werken aan een database van gemmen. “Ik vermoed dat er best veel mensen zijn die ook een zegelring of een gem gevonden hebben. Die liggen vaak thuis in een kast en zijn niet algemeen bekend”, zo meent Hazenberg, archeoloog van beroep. “Hoe leuk zou het zijn om deze gemmen te kunnen bekijken en onderzoeken en om zo meer te weten te komen over de Romeinen die langs de Romeinse grens woonden?”

Gemmen zijn niet groter dan een paar centimeter en er zat meestal een metalen ring aan vast. Zo’n ring is vaak niet bewaard gebleven. De Romein die een ring met een gem droeg, deed dat voor zijn plezier of voor zakelijk gebruik om documenten te bezegelen. De geëxposeerde gemmen bevatten ingegraveerde voorstellingen van goden, zoals de vruchtbaarheidsgod Priapus met zijn enorme penis en de fortuin brengende Bonus Eventus. Ook zijn dieren afgebeeld, zoals een hert, een jachthond en drinkende paarden.

UNESCO
Park Matilo is een relevante startlocatie voor de expositie. Het ligt op de ondergrondse resten van het Romeinse fort Leiden-Roomburg. Dat fort maakte aan het begin van onze jaartelling deel uit van de grens van het Romeinse Rijk. De zogenoemde Neder-Germaanse Limes, die op de Werelderfgoedlijst van UNESCO staat, loopt van de Noordzeekust bij Katwijk tot aan de omgeving van Bonn.

De serie-expositie ‘Goden, gemmen en geluk – Romeinse zegelringen van de Limes’ duurt tot en met 15 september. Onder de deelnemende locaties zijn onder meer ook het Torenmuseum aan de Limes in Valkenburg, het Katwijks Museum, het Archeon in Alphen aan de Rijn en de Hortus Populus in Bodegraven.

Cultuur Leiden Leiderdorp Maatschappij Onderwijs Regio