Onderzoeker Eefje Belt-Van Zoen: 'Antibiotica alleen als het echt moet'

Verkoudheid, griep, middenoorontsteking, als het bij kinderen leidt tot hoge koorts, is de reactie vaak: antibiotica. Maar dat is niet altijd de beste weg. Aan de Hogeschool Leiden doet Eefje Belt-Van Zoen onderzoek naar het effect van eHealth apps op het gebruik van antibiotica.

Bij infecties aan de bovenste luchtwegen zoals verkoudheid, griep, oor- en keelontsteking is aangetoond dat antibiotica vaak niet effectief zijn. “De meeste van deze infecties zijn viraal, dan helpen antibiotica sowieso niet, want die werken alleen bij bacteriële infecties”, zegt onderzoeker Eefje Belt-Van Zoen. “Daarnaast weten we ook dat kinderen en volwassenen er zelf van kunnen herstellen, zolang er geen ernstige complicaties zijn.” Antibiotica-resistentie van bacteriën is een wereldwijd probleem. Onnodig antibioticagebruik moet daarom worden teruggedrongen.

Onderzoeker Eefje Belt-Van Zoen vertelt in het nieuwe Sleutelstad-programma ‘Kennismakers’ over het effect van eHealth apps bij antibioticagebruik.

Immuunsysteem
Belt-Van Zoen: “Het is ook goed om ongecompliceerde infecties door te maken, omdat je daarmee je immuunsysteem traint en versterkt. Maar toch worden antibiotica vaak onnodig voorgeschreven. Ook in Nederland. Ouders van jonge kinderen kunnen heel erg bezorgd zijn. En dat is ook begrijpelijk als een kind ziek is en hoge koorts heeft. En dan dringen ze bij de huisarts aan en vragen om een antibioticarecept. Omdat ze het gevoel hebben dat het toch een stukje veiligheid biedt.”

Grip
In haar onderzoek kijkt Belt-Van Zoen naar twee eHealth apps. “Het is belangrijk dat ouders herkennen wat er aan de hand is als hun kind koorts heeft. En wanneer ze naar de huisarts moeten gaan. In mijn onderzoek richten we ons op twee manieren die ouders meer grip op zo’n situatie te geven.”

“De ene manier is het gebruik van zelfzorgmiddelen, dat zijn vaak meer natuurlijke middelen. Daarvoor hebben we bij Hogeschool Leiden een app ontwikkeld. We hebben heel veel wetenschappelijke studies naast elkaar gelegd en gekeken welke natuurlijke middelen echt bewezen effectief en vooral ook veilig zijn, want dat vind ik eigenlijk nog belangrijker.”

Koorts
De andere manier heeft te maken met kijken naar koorts. “Koorts is eigenlijk een natuurlijke manier van het lichaam om een infectie te bestrijden. Door de verhoging van de temperatuur doodt je de bacteriën of virussen die verantwoordelijk zijn voor de infectie. Maar mensen zijn vaak bang voor koorts en zeker bij kleine kinderen.”

Om ouders te helpen is er een Duitse app vertaald naar het Nederlands en aangepast aan het Nederlandse zorgstelsel. “In die app vinden ouders filmpjes en geschreven informatie over wat koorts doet. En je kunt er ook de gezondheidstoestand van je kind mee monitoren. Ouders krijgen dan advies op maat over wat je kunt doen om de koorts te ondersteunen. En dat is niet altijd afkoelen maar in bepaalde fases juist het kind een beetje warm houden. Zodat die koorts zijn werk kan doen.”

Gebruiken
Het promotieonderzoek van Belt-Van Zoen kijkt naar de effectiviteit van deze apps. “Doen ze wat ze moeten doen en accepteren mensen de apps ook. En zitten mensen eigenlijk wel te wachten op deze apps en willen ze ze ook gebruiken.”

Kennismakers is elke dinsdag te horen en te zien via Sleutelstad.nl van 19.00-21.00 uur. Luister hier de hele uitzending terug van dinsdag 21 januari.

Leiden Maatschappij Onderwijs Wetenschap Kennismakers