Wat doe je als het oorlog is in je eigen dorp?

In Nederland hebben kinderen de vraag uit de titel van dit artikel al tachtig jaar niet hoeven te beantwoorden, maar in de lessen ‘Dorp in Oorlog’ kwam het aan de orde. Onlangs was de laatste van veertien interactieve lessen in de Voorschotense bibliotheek en burgemeester Stemerdink kwam ook even in de schoolbanken zitten bij groep 8 van de Fortgensschool.

Hanneke de Waal en Conny van der Krogt ontwikkelden de lessen in de aanloop naar 75 jaar bevrijding in 2020. Toen brak corona uit, maar het project werd in 2022 hervat. “En we hebben dit jaar negen Voorschotense klassen en vijf uit Wassenaar ontvangen”, vertelt De Waal.

School met de Bijbel
Het project volgt zes kinderen die op de ‘School met de Bijbel’ van Meester Verrips zitten. Die school bestond echt en was gevestigd in het pand waar nu de bibliotheek zit. Als eerste krijgen de leerlingen een film te zien met kinderen die tijdens de oorlog op de school zaten. De meester is ook echt, maar verder zijn de verhalen van de zes kinderen fictief.

Hanneke de Waal en burgemeester Stemerdink vertellen over ‘Dorp in Oorlog’.

Fake news
Daar heb je bijvoorbeeld Rietje, van wie vader in het verzet zit. Maar ook Kees, wiens ouders lid van de NSB zijn. Of Sara die de gehate gele ster moet dragen. En de vader van Gijs zit bij de Grebbeberg. Mobieltjes waren er niet, dus hij moet het hebben van de radio-uitzendingen, maar die worden door de Duitsers verzorgd. Wat is waarheid en wat is fake-nieuws? Ook toen al. Of Henk die aan de Rijndijk woont vlak bij Valkenburg, destijds Voorschotens grondgebied. Henk spijbelt graag maar wat overkomt hem dan in het weiland?

Tulpenbollenpaté
De kinderen krijgen geen gemakkelijke opdrachten, want hoe moet je naar Radio Oranje luisteren als je elk moment opgepakt kan worden. Maar ook: hoe kom je aan eten. Een van de opdrachten is een paté te maken van tulpenbollen. Is dat lekker? Voor de een valt het nog wel mee maar de ander vindt het ronduit smerig. Maar wat doe je als je honger hebt?

Ongemak
En wat doe je als je illegale krantjes moet rondbrengen, of als je vader bij de NSB zit? Vragen die de kinderen maar moeilijk kunnen beantwoorden. “Je ziet regelmatig het ongemak bij de kinderen die bijvoorbeeld de gele ster moeten dragen”, vertelt Hanneke de Waal. “Ineens komt het dan wel heel dichtbij.”

Blijven vertellen
“Maar die verhalen blijven vertellen, is gewoon heel belangrijk”, zegt burgemeester Stemerdink. “Juist omdat het om hier over kinderen gaat die net zo oud zijn als zij, maakt het indruk. Ook op mij trouwens.”

Ook voor volwassenen
Voor (groot)ouders die nieuwsgierig zijn geworden naar deze lessen: op dinsdagavond 13 mei geven Hanneke de Waal en Conny van der Krogt om 20.00 uur een aangepaste versie van de Dorp in Oorlog-lessen in Museum Voorschoten.

Onderwijs Voorschoten