Universiteit gaat extra eisen stellen aan eerstejaars

De Universiteit Leiden wil vanaf 2006 eerstejaars studenten gaan selecteren. Scholieren die in Leiden willen gaan studeren, moeten dan na het vwo-examen een aanvullende toets maken. Dat schrijft het NRC. Het gaat hierbij om circa de helft van het aantal studenten, aldus een woordvoerder van de universiteit. Niet alleen zal worden geselecteerd bij studies met een beperkt aantal plaatsen, maar ook bij vakken als geschiedenis en pedagogiek. De toetsen beoordelen vooral het vermogen om logisch en consistent te redeneren en het vermogen teksten te doorgronden.

Universiteiten mogen nu alleen studenten selecteren bij studies met een zogeheten ‘numerus fixus’, een beperkt aantal plaatsen. Leiden wil verder gaan. De komende twee studiejaren worden de selectietoetsen uitgeprobeerd op eerstejaars studenten. Ze hebben dan nog geen consequenties. Vanaf september 2006 gelden ze voor aankomende studenten. De toetsen zullen dan worden afgenomen tussen aanmelding en inschrijving, in de zomer voorafgaand aan het eerste studiejaar.

Doel van de experimentele maatregel is het werven van getalenteerde studenten en het beperken van de instroom bij populaire studies. Volgens de woordvoerder is de selectie niet bedoeld om het hoge aantal uitvallende eerstejaars, een probleem van alle Nederlandse universiteiten, te verminderen. ,,We willen getalenteerde en gemotiveerde studenten rekruteren en aan Leiden binden. We willen goede academici afleveren. Dat doen we door talentvolle mensen binnen te halen.” Daarnaast kunnen sommige studies de grote aantallen eerstejaars niet aan.

De Leidse plannen moeten nog worden goedgekeurd door de Kamer. Daarna zal een op te richten Commissie Toelatingsbeleid advies uitbrengen aan staatssecretaris Nijs van Onderwijs over nadere wetgeving. Zowel Nijs als de Universiteit Leiden verwacht dat het experiment komend studiejaar kan beginnen.

De toetsen zijn gebaseerd op buitenlandse voorbeelden en variëren per studierichting. Bij letterenstudies moeten aankomende studenten een motivatiebrief en een overzicht van buitenschoolse activiteiten inleveren. Zo wil de universiteit werkhouding, inzet en doorzettingsvermogen tijdens de studie kunnen beoordelen. Studenten geneeskunde worden getest op hun communicatieve vaardigheden. Dit gebeurt al drie jaar, maar omdat men de geldigheid van de toets niet kent, wordt er weinig mee gedaan. Bij pedagogiek en psychologie streeft men naar aanpassing van de ‘American College Test’ en een toets uit Leuven die voor psychologen is ontwikkeld. Leiden introduceert komend studiejaar ook een numerus fixus voor psychologie. Rechten zoekt aansluiting bij de ‘National Admission Test for Law’, die nu door acht Engelse universiteiten wordt ontwikkeld. Naast redeneren en lezen komen hierin ook juridische en ethische kwesties aan bod.

‘Selectie aan de poort’, zoals het selecteren van bachelor-studenten wordt genoemd, is gangbaar in het buitenland maar omstreden in Nederland. Tot nu mogen universiteiten alleen met eigen criteria selecteren bij studies met een beperkt aantal plaatsen, zoals geneeskunde. Maximaal de helft van de eerstejaars mag via deze ‘decentrale selectie’ worden geselecteerd, de overige studenten worden toegelaten door gewogen loting.

Het kabinet wil graag meer mogelijkheden om studenten te selecteren op andere gronden dan hun eindexamencijfers. De universitaire koepel VSNU en de studentenorganisaties voelen hier echter weinig voor. Op 5 april behandelt de Tweede Kamer het Hoger Onderwijs- en Onderzoek Plan (HOOP) van Nijs. Hierin wordt gepleit voor differentiatie van collegegeld en selectie als middelen om de kwaliteit (studies voor excellente studenten) en het rendement (meer studenten die hun studie afmaken) te verhogen. Deze plannen zijn reden voor een landelijke studentendemonstratie op de Dam in Amsterdam, aanstaande vrijdag. Volgens de studenten moet het havo- of vwo-examen afdoende zijn om toegang te krijgen. Ze vrezen voor de toegankelijkheid.

Leiden