Het was een bijzondere dodenherdenking, gisteren in de Pieterskerk en op het plein ernaast. De oorlog begon 75 jaar geleden. Toen sprak ook professor Cleveringa zijn beroemde protestrede uit in het Groot Auditorium in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden. Zo viel hij zijn Joodse collega’s bij. In het bijzonder professor Meijer. Gisteren sprak Rector Magnificus Carel Stolker daarom de herdenkingsrede uit. de universiteitsbaas refereerde daarbij aan de opdracht van de universiteit, om ook nu, of juist nu, mensen voldoende bagage mee te geven om gefundeerde keuzes te maken. Net als destijds Cleveringa.
[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/203998082″ params=”auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&visual=true” width=”100%” height=”450″ iframe=”true” /]
De herdenkingsrede van Rector Magnificus Carel Stolker tijdens de dodenherdenking in de Pieterskerk.
Burgemeester Lenferink wees op het belang van ‘elkaar helpen in moeilijke tijden’. “Als wij in die oorlogsjaren niet geholpen waren door mensen die dat konden, dan was het heel anders afgelopen.” En dat geldt volgens de burgemeester ook nu weer. Hij legde daarbij nadrukkelijk een link naar de bed, bad en brooddiscussie die momenteel speelt.
[soundcloud url=”https://api.soundcloud.com/tracks/204001626″ params=”auto_play=false&hide_related=false&show_comments=true&show_user=true&show_reposts=false&visual=true” width=”100%” height=”450″ iframe=”true” /]
Chris de Waard ging naar de herdenking en sprak met burgemeester Lenferink, kleinzoon Antoon ten Kate van professor Cleveringa, rector magnificus Carel Stolker en met voorzitter Ton Kohlbeck van de Stichting Dodenherdenking Leiden.
Na de dienst in de Pieterskerk werd een stille tocht gehouden via onder meer het Rapenburg. Daar werd bij het Academiegebouw een krans gelegd bij de lessenaar die er in november vorig jaar is geplaatst. Als herdenkingsmonument aan de drie moedige Leidse hoogleraren Barge, Cleveringa en Van Holk die aan het begin van de oorlog hun studenten opriepen om in opstand te komen.
De kransleggingen bij het tijdelijke oorlogsmonument op het Pieterskerkplein waren indrukwekkend. Onder de prachtige bomen, met alleen het geluid van vogels. En veel meer mensen dan in voorgaande jaren.
Ook volgend jaar is de dodenherdenking op het Pieterskerkplein en waarschijnlijk ook nog in 2017. Mogelijk is ook de dienst dan weer in de Pieterskerk, maar die knoop moet nog doorgehakt worden. Voorzitter Ton Kohlbeck van de Stichting Dodenherdenking Leiden zou dat wel graag willen, maar weet niet of dat betaalbaar is voor zijn organisatie. In andere jaren is de dienst in de Marekerk, maar een stille tocht van de Marekerk naar het Pieterskerkplein is langer en mogelijk niet voor iedereen haalbaar.
Het tijdelijke oorlogsmonument blijft nog tot en met vrijdag op het Pieterskerkplein staan. Daarna wordt het opgeborgen tot volgend jaar. De bloemen en kransen worden vrijdag verplaats naar het echte oorlogsmonument bij Molen de Valk.
Speciaal voor deze dodenherdenking schreef stadsdichter Wouter Ydema het gedicht Twee Minuten, waarvan wij hieronder de tekst publiceren.
laat deze stilte een leegte zijn
en laat ons deze leegte omarmen
zoals een muur rond een leegte een raam wordt, een poort is
zoals het aardewerk rond een leegte de vaas vormt
waarin wij bloemen bewaren
laat deze stilte een leegte zijn
die ons uitholt, schoonschraapt
zoals een instrumentmaker doet met een stuk riet
hoe hij ruimte maakt voor lucht, muziek, een lied
laat deze stilte een leegte zijn
een leegte waarin we leggen hoop en liefde
zoals een duif in een nest wordt gelegd
door twee warmbruine handen die haar koesteren
om haar vlucht, om haar vleugels, om haar zachtroze onderkant
en haar koerende roep in de ochtend
laat deze stilte een leegte zijn
als een doek waarop we schilderen een nieuw visioen
nieuw zoals het voorjaar dat ieder jaar is
wat dood leek bot uit, waar aarde, zwart als grafgrond,
kaal en onvruchtbaar leek, groeien weer bloemen
waarvan we waren vergeten dat ze bestonden
laat deze stilte dan een leegte zijn
in twee minuten uitgegraven en bij de eeuwigheid gevoegd
waarin de doden zijn herdacht
waarin het leven blijft bewaard
Studio Leiden
Middelstegracht 87A
2312 TT Leiden
Studio Leiderdorp
Sisalbaan 13
2352 AZ Leiderdorp
E-mail
redactie@sleutelstad.nl
Telefoon Redactie
071 - 5235907