Hakketak, Francine sprak... Ab van der Wiel en Margot Simons van De Meelfabriek

Eigenaar Ab van der Wiel en directeur Margot Simons in ‘hun’ Meelfabriek. (Foto: Annette Fauchy).

“Kan nog best lastig worden”, denk ik over het schrijven van een Hakketak terwijl ik naar de Meelfabriek fiets. “Want over eigenaar Ab van der Wiel is de laatste jaren al veel nagedacht, gezegd en geschreven”. Recent gaf hij zelf, samen met zijn rechterhand in zaken: Margot Simons, en in samenwerking met het team van LEVEN! Magazine onder redactie van Gerda Schukking het eerste exemplaar van het ‘Meelfabriek Magazine’ uit.

Een prachtige glossy waarvan ik vermoed dat door de inhoud ervan, exemplaar nummer 1, direct al een verzamelaarsitem is. In het blad vind je veel informatie over henzelf en de betonnen kolossale gebouwen die je vanaf veel punten in Leiden boven de rest ziet uitsteken. Terwijl ik onder de naam ‘de Meelfabriek’ die nog steeds de toegangspoort siert, doorfiets, zie ik de verlaten fabriek pal voor me en als je er zo dichtbij bent, lijkt hij nog drie keer groter dan je vermoedde uit de verte.

Ik wel…
Mooi vind ik ‘m, die Meelfabriek. Het gebouw heeft mij nooit gestoord met zijn aanwezigheid. Vaak is het zelfs wel handig als wegwijzer… ‘En dan draai je bij de Meelfabriek de brug op, de stad in’.’ Ja toch? Maar veel mensen denken anders over de verlaten gebouwen en zo kwam hij aan bijnamen zoals: Gedrocht, Monster, Grauwe ellende en Meelmisère. “Ooit komt er iets moois van”, was mijn stellige mening, want ik ben een regelmatige krantenlezer en van tijd tot tijd was daar te lezen over de lange weg die Ab heeft afgelegd. En nu is het dan eindelijk zover. Na maar liefst 30 jaar rond te hebben gelopen met plannen gaat Ab van der Wiel de oude kolos transformeren naar ‘een unieke plek in Leiden waar mensen graag zullen komen’. Zijn eigen woorden daarover aan het eind van ons gesprek waren: “Als mensen ’s avonds een ommetje willen maken, wordt het heel aantrekkelijk om nog even deze kant uit te lopen.”

Kunst en kaalheid
Het was de laatste jaren regelmatig druk in en rond de Meelfabriek. Want ondanks dat de gebouwen door het hek altijd afgesloten werden, stond dat hek met regelmaat gastvrij open. Op afspraak is er van alles gebeurd, fotografen hebben er tientallen reportages geschoten, TV-opnamen waren er ook. Kunstenaars hebben er gewerkt en geëxposeerd. Je kunt eigenlijk niets bedenken waarvoor de betonnen omgeving niet het mooiste decor bood dat er te verzinnen was.

Een geweldig entree…
Als ik de, ik zal het maar receptie noemen, binnenloop moet ik al gniffelen om alle buitenproportionele decoraties daar. De muren, vloer en plafond zijn (ik vermoed opzettelijk) kaal gelaten en er staat een mooie houten balie, een gigantische tafel met design stoelen eromheen, fraaie lampen erboven en een metershoog antiek Aziatisch paard. Deze ontvangstruimte is schaars, maar behoorlijk doordacht, gemeubileerd. Er straalt sfeer vanaf. Er straalt overigens nog meer. Terwijl ik sta te wachten omdat Margot nog in gesprek is met een wat ouder echtpaar, draait de dame van dat stel zich om en de vrouw ziet er dolgelukkig uit. Margot lacht ook. Kennelijk kijk ik haar daardoor iets te vragend aan want ze begint vanzelf te vertellen. “We zijn begonnen met de verkoop van de lofts en appartementen” legt ze uit. De mensen van wie ze nét afscheid nam zijn potentiële kopers. Zij komen uit Utrecht en dromen al jaren van een woning in een oud industrieel gebouw. Ze kwamen, luisterden, zagen, wandelden door het betonnen karkas en hebben al besloten (lees: in gedachten gekocht). Dat Leiden verder een heerlijke monumentale stad is die qua grandeur Utrecht wel aardig benadert, is natuurlijk puntje twee en ook doorslaggevend maar ze kwamen in principe voor ‘De Fabriek’!

Ab van der Wiel
Margot neemt me mee naar een gebouw aan de overkant. “Dit is het voormalig directiegebouw”, vertelt ze terwijl we door een brede gang lopen die het meest lijkt op die van een oude school. Alles in het gebouw is groot, of groot(s) is eigenlijk een beter woord. Overal hangt, hoe tegengesteld dat ook aan het woord groot is, een enorm fijne en vooral gezellige sfeer. In een soort lokaal zit Ab van der Wiel (ik herken zijn markante hoofd van vele foto’s) in gesprek met iemand die, naar blijkt, een adviseur van Ab van een bank is. “Het is voor kopers behoorlijk aantrekkelijk, fiscaal gezien, om hier een woning te kopen” met die zin betrekt Ab mij gewoon in het gesprek. Ab heeft geen geheimen. Na vijf minuten merk ik dat ik tegenover iemand zit met een enorme visie vanuit een nog groter open vizier. De mannen spreken over de mogelijkheid van biedingen, koop/aanneemovereenkomsten en de snelheid waarmee de inschrijvingen binnenrollen. De twee penthouses zijn mogelijk al verkocht, en voor de andere lofts en appartementen lopen de inschrijvingen binnen.

Geld is een smeermiddel
“Dat gaat lekker zo”, is mijn conclusie als ik van het enthousiasme verneem waarmee mensen zich als inschrijver op dit project melden. “Over aandacht geen klachten”, volgens Ab, “de woningen lijken gewild”. De verkoop is gestart en mensen kunnen tot maandag 4 april aangeven welk bouwnummer hun voorkeur heeft. Hij is benieuwd naar de resultaten na 4 april, wanneer de werkelijke koopopties zullen binnenkomen. Wat er nu gebeurt zijn de inschrijvingen en die zijn er veel. Zo te zien zelfs al genoeg. Maar dat zijn nog geen echte afspraken natuurlijk, dat zijn mensen met interesse. Ab verkoopt de woningen zelf, ondanks dat veel regionale makelaars aanboden om voor een geflatteerde fee dit prestigieuze project te begeleiden. Ab wil het zelf doen omdat hij dat kán én omdat hij grip wil houden op de verkopen. Hij wil bijvoorbeeld geen biedingen, daar houdt hij niet zo van. “Ik geloof in een goede prijs die de kosten dekt. Geld is immers maar een smeermiddel?” Terwijl hij dat zegt, hapt hij in een soort kaakje…’krak’. Hij kijkt me aan met het kaakje tussen ons in, zwaait er een beetje mee, en zegt: “Beetje afvallen, kan geen kwaad, gaat lekker trouwens, 10 kilo in een heel korte tijd” ‘Krak’. Ik onderdruk een grijns.

Levenswerk
Ab is een telg uit een familiebouwbedrijf: Van der Wielbouw in Noordwijk. De slogan van dit bedrijf is: ‘Als wij er zelf willen wonen, werken of recreëren, dan is het goed’. Hij is geboren in Leiden en volgens het Rudolf Steiner principe opgevoed. Hij houdt van hergebruik van materialen, als het maar niet doorslaat. Hij rolde als vanzelf de bouwwereld in en op een dag was hij met collega’s in New York. Er was een orkaan op komst terwijl ze een vaartocht hadden gepland. Die ging niet door en de collega’s bleven binnen maar Ab ging aan de wandel door het Meat packing district waar de vleesverwerkende industrie van New York gevestigd was. Toen hij daar beroofd dreigde te worden, zag Ab een deur op een kier en besloot te schuilen. Hij drukte de deur open en stapte zó in een sfeer waarvan hij ter plekke besloot dat dát iets was wat hij in het groot, ooit, voor veel mensen wilde realiseren. Hij stond in de ‘woonruimte’ van een kunstenaar. Een grote kale en daardoor beeldschone industriële ruimte waar de, beetje van zijn binnenkomst, geschrokken kunstenaar, aan het werk was. In de hoek stond een Cadillac, meubelen waar ze nodig waren en verder niets. Niets meer dan de schoonheid van de vergane glorie van het gebouw, opgeleukt met ’s mans kunst en spullen en een enkele lamp. “Dit wil ik maken in Nederland”, besloot Ab en liet het idee nooit meer los. Sterker nog, bij terugkomst ging hij direct dwars door ons land van hoek naar hoek op zoek naar een dergelijk pand om ooit deze droom te kunnen realiseren.

Makkie
Het magazine overtikken zou een makkie voor me kunnen zijn. De halve website over de Meelfabriek erbij en ik zou klaar zijn met mijn blogje voor Sleutelstad. Maar dat tijdschrift en de site, en alles wat er verder al over de betonnen beauty geschreven en gezegd is kunt u beter zelf lezen, en de fraaie foto’s erbij bewonderen. Ik ga verder met Margot, de rechterhand in zaken van Ab en directeur van De Meelfabriek. Zij is de kleindochter van de behangwinkel de Drie Eenen van de Haarlemmerstraat, ooit een begrip in Leiden. Dát soort zaken, die wat te vertellen hebben aan hun klanten, die wat toevoegen aan levens van mensen, die oorspronkelijk en fijn zijn, die willen zij in De Meelfabriek. Geen ketens, maar bijzondere ondernemers met vernieuwende concepten. Met als rode draad kunst & design, ambacht en eerlijk eten en drinken. Bijzondere winkeltjes, galeries, een ambachtelijke food markt, en kantoorruimte voor creatieve  bedrijven. Ateliers, werkruimten, ruimte om elkaar te ontmoeten en samen te werken. Geen klassieke kantoren, die zijn er al genoeg. En natuurlijk zijn er al zaken bekend die in de Meelfabriek gaan komen, ze komen aan het woord in de Glossy!

Leiden
Ooit voer Ab met de ontwerper van de Boffi keukens door de Leidse grachten. Een Italiaan. De man was stil en keek zijn ogen uit. Toen Ab vroeg wat hij van onze stad vond, was het antwoord: “Zo veilig, het is hier allemaal zo vriendelijk en veilig, is dat altijd zo?” Ab gaf de man gelijk en realiseerde zich dat wij Leidenaren dit allemaal als erg normaal ervaren. En dat het zeker zo is! Ab woont in Noordwijk maar zijn hart ligt toch in Leiden. “Nou, dan betrek je hier toch zelf een soort tweede woning?” is mijn reactie daarop. “Persoonlijk gezien wel juist maar zakelijk zie ik wel als er wat overblijft” is zijn nuchtere antwoord.

Jammer
Het enige wat jammer is van Leiden is dat het hart van de stad weinig mooie logies biedt, vinden zowel Ab als Margot. De kamers met allure zijn op twee handen te tellen en daarom maken zij er een heleboel bij. Je kunt in de toekomst dus ook logeren in de Meelfabriek als je er eens een nachtje wil zijn. Dat lijkt me eigenlijk best wel geinig, ook voor de Leidenaren zelf.

Constructie
De Westergasfabriek in Amsterdam is bijzonder vanwege de buitenkant terwijl de schoonheid van de Meelfabriek juist in de dragende constructies zit, leert Ab mij. Al het oude aan de Meelfabriek is nog goed. De roest die je ziet hier en daar zijn later aangebrachte onderdelen. Hij gaat werken vanaf de basis. Het plan vervolmaken gaat zo’n vijf jaar duren. Hij geeft openheid van zaken en is altijd zelf benaderbaar. Hij heeft er ZIN in met hoofdletters. Margot kijkt hem aan. Ik voel de sfeer aan dus stel gewoon de vraag. “Wat ga je doen ná de Meelfabriek?” Wat zou je sowieso doen als je hier morgen kwam en en een of andere gek met een sloopkogel had je plannen platgemaaid? Ab lacht…Dezelfde dag nog op zoek naar een andere oude fabriek en dan daar verder gaan met zijn plannen!

Doe ik niet…
Nogmaals, alles wat geschreven is opzoeken en overtypen had gekund. Maar hoe saai zou dat zijn! En uitleggen hoe het zit met de fabriek en zijn ontwikkelingen kunnen Margot en haar team zelf veel beter! Daarom had ik een ander plan, ik heb het Ab en Margot al gevraagd en zij vonden het wel leuk. Ik neem hen de komende jaren gewoon af en toe op donderdagavond mee naar de radiostudio van Sleutelstad zodat zij met interviewer Melle Tuik en u als luisteraar, zélf live de laatste nieuwtjes over de Meelfabriek aan heel Leiden kunnen vertellen.

‘Krak’
Als ik wegga, aai ik bijna de wanden van het oude directiegebouw, ze zijn beschilderd in vrolijke kleurtjes. Dat deed BNN ooit voor opnamen, zegt Ab, die met me meeloopt. Een flauw zonnetje zet de ‘wijzer’ aan de gevel op haf vier voor me. “Blijft die zonnewijzer zitten Ab?” is mijn vraag. “Nee joh, dan zouden er geen ramen in kunnen, we doen er wel wat anders mee, zeker met de cijfers!” Er blijven uiteraard herkenbare onderdelen vanuit de ‘Meneba Meelfabriek periode’ zitten in en aan de panden. Er worden er zelfs gerestaureerd. Het zal mooi worden. Ab kijkt beschouwend en liefdevol omhoog naar de betonnen basis van al zijn toekomstplannen. Margot is alweer vriendelijk in gesprek met mogelijke kopers. “Ben je op de fiets?” vraagt Ab terwijl ik aan mijn slotje pruts. Ja joh, lekker Leids toch? Hij grijnst, ik fiets weg. ‘Krak’ hoor ik. Daar ging weer zo’n koekje. Tien kilo in één week geloof ik. Deze man is net zo hard voor zichzelf als al zijn beton bij elkaar. Wat hij wil krijgt hij voor elkaar en hij heeft prachtige plannen die goed zijn voor Leiden. We moeten oprecht blij met hem zijn!

De Meelfabriek: www.demeelfabriek.nl

Hakketak Leiden Hakketak