Deel dit bericht!  

Theater De Generator smaakt nu al naar meer

Het is er nog niet eens. Theater De Generator moet, volgens de plannen, volgend jaar starten. Maar ook een half-affe zaal kun je gebruiken, zoveel bewijst On Probation wel. Een mini-festival was het donderdagavond 17 maart in De Vrijplaats: twee theatervoorstellingen, een panelgesprek(je), een modeshow, een brochure met achtergrondinformatie en (gratis) eten. On Probation had deze keer als thema ‘dakloosheid en woonrecht’. Een thema dat blijkbaar veel mensen aanspreekt, want het was nokkievol. Buiten waait het en klettert de regen tegen de ramen.

Dakloosheid
Dat dak- en thuisloosheid je overkomen, kunnen de cliënten van De Binnenvest je vertellen. Dat doen ze ook in de voorstelling Zie je (mij) wel van Theaterwerkplaats Smit. De, al wat oudere, voorstelling is speciaal voor deze avond tevoorschijn gehaald, met alle gevolgen van dien “Meestal spelen we met z’n veertienen (maar we zijn nog nooit met z’n allen geweest). Vanavond spelen we met z’n vijven. Let dus goed op de hesjes, want die geven aan wie in welke rol speelt”.

Kafka
In een minuut of twintig wordt een deel van het leven als dakloze neergezet; het deel van de Kafkaïaanse vicieuze cirkel. ‘U kunt zich inschrijven, maar heeft dan een ID nodig. Dat heeft u niet? Vraag dan een nieuwe aan. Dat geld hebt u niet? Nee, dat voorschieten kan alleen met een ID’. Ieder mens zou in die situatie hoorndol worden. Zoals vanuit het publiek werd opgemerkt: het is een situatie waarin ook discriminatie een rol speelt “Papegaaisbolwerk 25? Nee, dan kunnen we geen zaken doen” (niets in onderpand nemen noch inschrijven als uitzendkracht, red.). De verhalen zijn écht. Dan kan het een eye opener zijn om te zien hoe een klein obstakel – €50 voor een ID – een onneembare berg blijkt te kunnen zijn.

Cynisch
“Les één als je dakloos wordt: verlies nooit je rugtas uit het oog”. Geen woonadres, geen ID noch een pinpas en je hángt. Plots bén je er niet meer, gevangen in een schemerwereld tússen instanties. Soms met een positieve geest in je buurt “En nu? Niets! Je bent vrij! De wereld is van jou. Waar wil je slapen? Een bootje? Een tuinhuisje? Een portiek?”. Het cynisme druipt er af.

Panel
In het panelgesprek komt dat terug. Of je nu vluchteling bent, of kraker, of dakloze, in alle gevallen zoek je woonruimte als één van de eerste bestaansvoorwaarden. Dan is het wrang te weten, en te zien, dat er nog steeds langdurige leegstand is maar dat de wet Kraken en leegstand juist dát onaangetast laat. Waar kraken en leegstand beide strafbaar zijn, wordt vooral gehandhaafd op het kraakverbod.

Gescheiden werelden
Het zijn werelden die ver af staan van de geregelde levens van de gemiddelde Nederlander. Waarom springen familie en vrienden niet bij? “Omdat we ze al genoeg hebben belast met vragen om hulp. Voordat je dakloos wordt, speelt er vaak al een heel verhaal. Die mensen kun je niet meer belasten”. Of: je woont toch wel lekker gratis. De woningen aan de Leidse Sumatrastraat zijn één kamer groot (rond de 25-30 m2). De Haagse krakerswoning was, na 11 jaar leegstand, ‘onbewoonbaar’ vanwege constructieproblemen, naast het ontbreken van gas, water en elektra. In alle gevallen is het wel belangrijk gebleven dat de omgeving achter het initiatie staat. In Den Haag was “het pand de buurt al jaren een doorn in het oog”. In Leiden “is begrip gekweekt in de buurt dat we geen junks of verwaarloosde mensen zijn. (…) Op het Marecollege zei een leerling achteraf: ‘Pech op pech op pech en dan met de nek aangekeken worden’. Dat is het”.

Veelzijdig
Het mooie aan deze On Probation was de veelzijdigheid. Ellende en klaagverhalen overheersten zeker niet; krácht en kansen zoeken, wel. Dat zit in een andere manier van omgaan met bezit. De modeshow van De Weggeefwinkel toonde dat tweedehands mooi kan zijn (én dat er maar één mannelijke mannequin meeliep).

Ontdekkingsreis
Was de eerste voorstelling bijzonder, de tweede ging nog een stap verder. De Britse Jolie Booth bracht haar solo-voorstelling Hip, gebaseerd op dagboeken en persoonlijk materiaal dat ze vond in een kraakpand in Brighton. Kraken leidt dan tot een ontdekkingsreis, in het huis, in Brighton, in iemand anders leven, in haar eigen leven (dat op dat van Anne lijkt), en in de tijd. Alsof je op een regenachtige dag op zolder door (andermans) herinneringen dwaalt. Met Anne loopt het slecht af. Booth lukt het om toch zijstapjes te maken die dat levensverhaal net dat ene méér geven. Waar Anne weinig beschouwend is over haar leven, het leven of de gebeurtenissen in haar tijd, doet Booth dat af en toe wel. Anne wordt er niet herlevend van, maar haar levensverhaal wel een mooi icoon van die tijd en die plaats.

Spannend
Theater De Generator wordt op deze manier een spannende aanvulling op de bestaande Leidse theaters, met theater dat het publiek ‘uitdaagt zich te zien als déél van een bepaald maatschappelijk probleem’. Zonder opdringerig te zijn, biedt dat de mogelijkheid meer te doen dan ‘alleen maar kijken’. Deze On Probation was daarvan een prima voorbeeld. Er komen er nog meer: op 29 april met als thema LHBTQ, 13 mei over vluchtelingen, 23 september over ‘mannenemancipatie’, in oktober samen met Ins Blau een dag en avond over en met alternatieve programmering en stromingen, en op 6 december in de Leidse Schouwburg over etnisch diversiteit in podiumkunsten. Voor een belangrijk deel zal de gekozen vorm en toon bepalen hoe groot het deel van Leiden is dat wordt bereikt.

En niet te vergeten: de zaal is nog niet klaar “we starten nu een crowdfunding actie voor de tribune. … en de verwarming … en het sanitair”.