Japanmuseum SieboldHuis brengt 'Japan in kaart'

Dit najaar brengt Japanmuseum SieboldHuis ‘Japan in kaart’ met topstukken uit de collectie van de Universiteitsbibliotheek Leiden. De tentoonstelling neemt de bezoekers mee op reis naar het Japan van de 18de en 19de eeuw.

Hoogtepunten in de tentoonstelling zijn een meterslange rolschildering van de Japanse kustlijn en de persoonlijke landkaarten van naamgever van het Japanmuseum Philipp Franz von Siebold. Deze worden voor het eerst aan het publiek getoond.

De inktsporen en aantekeningen op de kaarten bewijzen Siebolds gretigheid naar kennis en zijn nauwgezette bestudering van Japan. Hij gebruikte kaarten om zijn eigen reizen te documenteren en om het onbekende landschap vanaf papier te verkennen om zo Japan nog beter te kunnen begrijpen.

Siebolds liefde voor landkaarten bracht hem in grote problemen. Door zijn bezit van verboden landkaarten werd hij beschuldigd van spionage en werd hij in 1829 uit Japan verbannen. Siebold arriveerde in 1823 in Japan, ten tijde van het sakokubeleid. Van 1633 tot 1853 was het land volledig afgesloten van de buitenwereld, waardoor niemand zonder toestemming het land in of uit mocht. Er was echter een uitzondering voor de Nederlandse en Chinese handelaren. Japanse landkaarten waren in deze periode staatsgeheim.

Landkaarten waren voor Japan noodzakelijk om zich te positioneren en de grenzen te bepalen als land te midden van talloze andere landen. Toch was verdere verkenning en onderzoek naar het land en haar grenzen van groot belang. Dat juíst buitenlandse invloeden hier een grote rol in spelen illustreren de verschillende kaarten in de tentoonstelling. Internationale uitwisseling van wetenschappelijke kennis, het delen van geografische gegevens, de technieken en de methodieken hebben voor een wederzijdse en grote ontwikkeling in de cartografie gezorgd. De sporen hiervan zijn te ontdekken op de kaarten en reisverslagen in de tentoonstelling.

‘Japan in kaart’ is ingedeeld in vijf hoofdthema’s, geïllustreerd door reisverslagen, atlassen, kleurrijke landkaarten, routebeschrijvingen, gedetailleerde etsen, legenda’s en verschillende historische documenten. Hierbij wordt ingegaan op wederzijdse belangen en interesses, Siebolds assistent en eerste hoogleraar Japanologie Johann Joseph Hoffman en het Siebold-kaartenincident. De tentoonstelling ‘Japan in kaart’ geeft inzicht in de ontwikkelingen in cartografie en de wereldwijde ontdekkingen, mondiale samenwerking, uitwisseling van kennis en het bepalen van de landsgrenzen in het oude Japan.

De tentoonstelling is een samenwerking tussen de Universiteitsbibliotheek Leiden en Japanmuseum SieboldHuis in het kader van het Leiden Azië Jaar. In Museum Volkenkunde is t/m januari 2018 de tentoonstelling ‘Azië in Kaart’ te zien.

Gelijktijdig met ‘Japan in kaart’ is er de tentoonstelling ‘Lak. Modern Japans lakwerk’ met werk van twaalf toonaangevende Japanse kunstenaars die de kostbare traditionele lakwerktechniek toepassen in hedendaagse kunst.

Cultuur Leiden