Deel dit bericht!  

Stad onder 'de hel op aarde'

Boven de grond ligt Mosul, of wat daarvan over is. Veel bruikbaars is er niet meer te vinden in wat ook wel ‘de hel op aarde‘ werd genoemd. In Mosul bevinden zich ook ruïnes ónder de stad. Daar ligt Ninevé. In het Rijksmuseum van Oudheden is vandaag een expositie geopend over de stad Ninevé. Een bijzondere expositie, omdat hij de toeschouwer aan het denken zet. Ninevé, hoofdstad van een wereldrijk is geen uitstalling van kostbare kunstvoorwerpen, gouden helmen, noch goudschatten uit de bodem. Ninevé, hoofdstad van een wereldrijk geeft een beeld van de stad, zijn inrichting, woningen en paleizen, maar geeft vooral ook een bijzonder en mooi inzicht in de zoektocht naar de stad.

Parallel
Neem vooral een beetje tijd om wat je ziet in de tentoonstelling tot je door te laten dringen. Vooral parallellen met de moderne wereld aan de oppervlakte komen soms stevig aan. Het begint al bij de ingang waar een koningshoofd je aankijkt, vergezeld van het verhaal dat dit beeld honderden jaren bewaard is gebleven… verborgen voor vijanden die vaak iedere beeltenis van de overwonnen koning(en) verwoestten. Boven de grond blies Daesh de eeuwenoude Al-Nuri moskee op en verwoestte de muur die (de vindplaats) Ninevé moest beschermen. Of de afbeelding, voor je voeten, van de skeletten die archeologen vonden in één van Ninevé’s stadspoorten. Skeletten die verraadden dat de stad was uitgehongerd en ziek na een beleg van drie maanden. Dit waren mensen, en een paard, die mogelijk een poort openden om weg te komen en werden afgeslacht. Toch een andere afloop dan Leidens Ontzet.

Kleur
Naast de parallellen met ‘onze’ wereld is er nog veel meer te vinden. Natuurlijk, er staan twee enorme en indrukwekkende poortwachters in de vorm van gevleugelde stieren, of leeuwen: de karibu. Vijf meter hoog stonden die aan weerszijden van alle deuren; over indruk maken gesproken. In de zaal ervoor is de bezoeker dan al langs reconstructies van muurtableaus gelopen. Ook een plek met verhalen; van archeologen die de tableaus in stukken zaagden en meenamen, of erger: voor puin achterlieten. In Leiden worden, voor het eerst, nog beschikbare stukjes van de puzzels getoond tegen de achtergrond van de opgravingstekeningen. Blijf vooral ook kijken naar de muren van de gereconstrueerde paleiszaal. Niet alleen zijn ze met moderne 3D(print)technieken tot in detail gemaakt, maar ook krijgt u te zien dat de wanden in Ninevé niet grauw, maar zeer kleurig waren.

Groen
Verrassend is de mededeling dat van de stád Ninevé vrij weinig bekend is. Wel bekend zijn de grote gebouwen, paleizen en tempels. En dat terwijl uit geschriften bekend is dat de stad een wéreldstad was: groot, bruisend, groen. De video-simulaties laten een stad zien die vol groen en water is. Van het beeld van stoffige, gortdroge opgravingslocaties blijft niet veel over. Sterker, conservator Lucas Petit vertelt dat “noordelijk Irak in de lente net zo groen is als Nederland”. Hij moet de handen vol hebben gehad aan de tentoonstelling. Nooit eerder kwamen deze stukken in deze opstelling bijeen. Tentoonstellingsstukken moesten voor deze tentoonstelling van talloze plaatsen op de wereld bijeen worden gebracht. Soms gaat dat niet zo soepel: de stukken die uit Irak moeten komen, blijken daar te stuiten op juridische problemen.

Detaillering
Details kunnen zo veelbetekenend zijn. Het bijschrift bij de lokale archeoloog Hormuzd Rassam, die veel opgroef maar daarvoor niet de roem ten deel viel omdat hij geen Brit was. Geen Brit. En dat terwijl in de vitrines eromheen ook is terug te vinden hoe cartografen en kunstenaars geheel gefantaseerde voorstellingen van (de lokatie van) Ninevé maakten. De beeldvorming rond Ninevé nodigde blijkbaar uit tot dergelijke fantasieën en sagen. Overigens konden de Assyriërs er zelf ook wat van. Eén van de levensgrote reliëfs toont een beschermgeest, die een dennenappel voor zich houdt; om kwade machten tegen te houden. Bijgeloof was Ninevé en zijn inwoners niet vreemd. Let vooral ook op de gedetailleerdheid van de voorstellingen.

Samenwerking
Ninevé, hoofdstad van een wereldrijk samenstellen heeft conservator Petit vier jaar gekost. Dat is ook voorstelbaar. Er is een prachtig filmpje dat de keerzijde van ‘de hel op aarde’ toont. Doordat de moskee is opgeblazen ontstond de mogelijkheid erónder te kijken en ook de tunnels die Daesh had laten graven. Want ook daar ligt Ninevé. Dat ook Unesco aanwezig is, is in deze situatie ook voorstelbaar. En dat computersimulaties tijd en kennis kosten, ook. Er is ook state of the art te zien. Zo is te zien hoe in Japan handmatig is gewerkt aan het herstellen van beschadigd werk. Hoe besluit je wat schade en wat ooit zo bedoeld was? Retoucheren in 3D uit Japan. En toch ook een heel ander neven-effect: doordat van zovele partijen stukken in bruikleen zijn gekregen en is samengewerkt, komen door deze tentoonstelling ook landen – ambassadeurs – bijeen die niet zo vanzelfsprekend in elkaars nabijheid verkeren. Wie weet wat het verborgen Ninevé nog kan betekenen voor de wereld erboven.