Deel dit bericht!  

Iets nieuws: de Nacht van Ontdekkingen

“Een rode hamer”. Neuromagiër/illusionist – hij is lastig in te delen – Victor Mids doet rond 23.30 uur op het Leidse Pieterskerkplein een poging te raden waaraan het publiek denkt. Hij is de haast-afsluiting van een prachtige avond: het vervolg op de Nacht van Kunst&Kennis, nu Nacht van Ontdekkingen. Een waardige opvolger, zo bleek. De ‘Nacht’ was wel ‘anders’, maar om nu concreet aan te geven hoe en waar…. Goed weer, “een plezierig ontspannen publiek” (Freakshow Escaperoom), alles op loopafstand, en een vol programma. Duizenden waren er (weer) op af gekomen; en er werden ook weer heel wat buitenlandse talen gehoord!

Avond
Dat de Nacht een eigenlijk een avond is, weten we nu wel. Omdat het organiserend bureau pas in mei het stokje overnam, schijnt er weinig tijd te zijn geweest om ‘over middernacht’ heen te gaan. Niet dat hinderde, want het programma was stevig genoeg én ergens rond 23.00 uur merkte je buiten dat de herfst nadert: het werd fris. Na Mids’ optreden was dat goed te zien in de Kloksteeg: barstensvol mensen, waarvan een deel naar de Hortus trok en een deel naar de fiets, en naar huis. Napratend over een mooie avond.

Ontdekken
Ontdekkingen waren er voldoende te doen. Eigenlijk zou er geen programmaboekje moeten zijn, waardoor je gedwongen bent rond te dwalen. Dan had je in de Oranjerie verzeild zijn geraakt om bij opnames te zijn van 3voor12 in samenwerking met Sleutelstad FM. Een avondvullend programma met Leidse bands en muzikanten, zoals Willow Mae, ‘import-Leids’ maar wel erg goed.

Vol
Hét nadeel van succesvolle evenementen is dat je niet overal bij kunt zijn. De Nacht van Ontdekkingen kent dat euvel ook. De buiten-activiteiten leverden eigenlijk nergens problemen op, maar de binnenactiviteiten daarentegen deden dat geregeld wél. Ook op Twitter werd dat gesignaleerd: “@brittsquestions: Het meest gehoorde zinnetje tijdens de #nachtvanontdekkingen? Sorry, maar die lezing is al vol”. Met name in de Oude Sterrenwacht was rond 22.00 uur de capaciteit van de zalen niet opgewassen tegen de hoeveelheid mensen. Ook het, voor het eerst na de restauratie, bij het festival betrokken PJ Vethgebouw kon zich in grote populariteit verheugen. Maar daardoor was bij voorbeeld Zagerij Pro alleen nog vanuit de hal te horen, en deels te zien.

Schildpad
Kleine, maar fijne ontdekkingen waren er ook. Wat te denken van Pieter Posts ‘De schildpad, een ode aan de luiheid’. Het is één van de mooiste voorstellingen van de avond, over nut en noodzaak van luiheid, traagheid. En vol met nadenkertjes als dat “een aantal mensen het niet tot het eind van de voorstelling volhouden”. Zijn (houten) schildpad moet een traject afleggen over een houten baan naar een muziekdoos, voortgetrokken door een touw. Alles gaat langzaam: Post draait langzaam, waardoor de muziekdoos langzaam speelt en de schildpad langzaam voortkruipt. Nadat hij een sprint moest trekken – vanwege een bom onder de baan – breekt geheel onvoorzien het touw en stort even later met Italiaanse allure de baan zelfs in, nadat de schildpad passeerde. Maar het lukt Post wel om tientallen mensen in de Hortus vast te houden; met een schildpad, regen, wind en een brandende hoepel.

Pieterskerkplein
De onderdelen op en aan het Pieterskerkplein waren stuk voor stuk de moeite waard. Het Gravensteen met interessante lezingen en Old School met (mooie) Kunst van Nu, de genomineerden voor de Hermine van Bers Beeldende Kunstprijs. Het enige wat op het plein zelf enigszins miste, was een zekere continuïteit. De Freakshow Escaperoom was “niet lang na 19.00 uur al voor de hele avond volgeboekt”. Een circuswagen waarin je volgens de freaks zelf “het besef van tijd en ruimte kunt kwijtraken”. Gelukkig duurt de ervaring maximaal 15 minuten. Maar hun succes betekent wel dat er heel veel mensen die ervaring nog niet hebben kunnen opdoen. Volgend jaar dus een herkansing voor hen?!

Projectie
Alles wat Blauwe Uur aanraakt, verandert, ook de Pieterskerk. Gelet op de talloze omhoog gehouden telefoontjes is hun lichtprojectie kanshebber voor de titel Meest Gefilmde Onderdeel van Nacht van Ontdekkingen. Het was ook een hypnotiserende ervaring met de monotone ritmes van een klok als basis voor beeld en geluid. Iets om te zien, niet om te beschrijven.

https://www.facebook.com/jan.vandersluis.90/videos/10211389637126242/
(Deel van) de projectie van Blauwe Uur die ieder heel uur op de Pieterskerk was te zien.

Er was zoveel.

Raadsels
Muziektheatercollectief Kassett gaf een voorproefje van hun voorstelling Kraak (het antwoord op alles). Die voorstelling is gebaseerd op een echt bestaand manuscript, en raadsel: het Voynich manuscript. Is het echt? De taal is onbekend en dat geldt ook voor planten en dieren. Wat betekent het? Is het inderdaad Het Antwoord op Alles? Kassett heeft een idee en legt die voor in de vorm van muziektheater.

Diva
Op de Nonnenbrug gebeurt ook een en ander. Op het water van het Rapenburg is de Drijvende Diva te vinden, voortbewogen door twee waterlakeien. Sopraan Frédérique Klooster zingt in een verlichte jurk zo groot als een klein zeilschip aria’s. Ook voor de niet-klassiek geschoolde luisteraar mooi om te zien en te horen, om te beleven. En, tussen twee haakjes, daar op die brug waren ook oesters te krijgen, van Broesters (inderdaad, drie broers die oesters verkopen, wordt broesters).

Zoveel
En dan zijn er nog de vele ‘kleinere’ attracties (sorry voor die omschrijving). De rondlopenden, zoals de Guide of Light en het Wandelend Boek, de varenden – Varen door de tijd van Cor Smit en Chris de Waarde, de wandelenden, zoals de virtual reality-ervaring Het Rapenburg rond 1700 of het Complot in kringen van de Pilgrim Fathers.

Mindfuck
Met Victor Mids ‘eindigt’ de avond min of meer. De laatste grote activiteit op het Pieterskerkplein en het is stampvol daar. Het bijzondere is dat wat Mids laat zien al eerder te zien was en dat het tóch blijft verbazen. Je raakt verstrikt in en met je eigen handen, bent verbaasd over je eigen hersenen die denken dat je pols je elleboog is (of was het andersom?), snapt niet hoe Mids al op 14 augustus zou hebben geweten welke kaarten op 15 september worden getrokken. En, helemaal mooi, Mids legt uit wat er gebeurt. Niet dat dat uitmaakt, want de mechanismen zijn onontkoombaar. Niemand gaf het toe, maar bij de tweede keer zagen we het: als je herhaalde plaatjes ziet en daartussen plots één uitbijter, dan lijkt die uitbijter langer in beeld. Je ziet het pas als je het ziet, als Mids je er op wijst. De rode hamer? Statistiek. Als mensen dírect en vooral zonder nadenken, moeten reageren, noemt het gros rood als kleur en hamer als gereedschap. En het moet gezegd, rood drong zich inderdaad op, maar ík nam een blauwe nijptang. Uit het geroezemoes op het plein valt met gerust hart de conclusie te baseren dat hij mensen aan het denken heeft gezet.

Statiegeld
Aan het eind van de avond sta je dan met je statiegeld/retourbierglas. Dát bleek dus wel een dingetje: waar lever je die in? “Bij de ingang ergens” wisten ze bij het verkooppunt in de Hortus. “Verderop”, wist de bezoekersteller. “Hiernaast” zei de kaartjesverkoper. En inderdaad, vóór het Academiegebouw was het inname- en ‘één-euro-terug’-punt.