Zevende muurformule over de slingertijd van Huygens op de Brandmeester

De slingertijd is alleen afhankelijk van de lengte van de slinger. Deze eenvoudige formule stamt uit de zeventiende eeuw. Christiaan Huygens was de bedenker. Deze week schilderen Jan Willem Bruins en Ben Walenkamp hem op de van sloop geredde toren van de oude brandweerkazerne aan de Plaatsteeg.

Bruins en Walenkamp begonnen 27 jaar geleden met het schilderen van gedichten op Leidse muren. Aanvankelijk illegaal en er kwam ook gezeur over van Rijksmonumenten en de gemeente Leiden, maar uiteindelijk ook een beetje subsidie. Maar Walenkamp en Bruins hebben altijd hun onafhankelijkheid behouden, al werden ze wel een heuse stichting, TEGEN-BEELD. “We zijn jongens van de jaren zestig,” zegt Walenkamp. “We wilden het zelf doen. Geen commissies die gedichten gaan uitzoeken of meedenken over het beeld. Dat doen Willem en ik. En verder niemand.”

Een paar jaar geleden werden ze benaderd door de natuurkundigen Sense Jan der Molen en Ivo van Vulpen die graag natuurkundige formules wilden toevoegen aan het stadsbeeld. “Wat geeft het dat niet iedereen die formules begrijpt,” zegt Jan Willem Bruins die de kwasten hanteert, “er staan ook gedichten op de muur in het Russisch of Arabisch. Ik begrijp die formules ook niet.” Dat weerhoudt hem er niet van om zonder al teveel hulpmiddelen – een waterpas is wel belangrijk want als de regel schuin afloopt zie je dat altijd – de letters op de muur schildert. Uit de losse pols. “Dat gaat het beste.”

Verslaggeefster Gerry van Bakel in gesprek met Jan WIllem Bruins en Ben Walenkamp over de zevende muurformule.

De totstandkoming van de muurschildering op de Brandmeestertoren heeft zo zijn eigen uitdagingen. Om bij de plek te komen waar Bruins zit te schilderen moet je eerste de toren in en helemaal naar boven klimmen. Het laatste trapje is een ijzeren ladder waarmee je door een luik op het platte dak terecht komt. “Goed uitkijken,” waarschuwt Walenkamp, “er staat geen hek omheen. En soms vallen de naburige meeuwen je aan die denken dat je hun nest en jongen bedreigt.” Daarna is het zeven laddertjes naar beneden in de steiger. Genoeg om je aan beet te pakken, maar het is toch wat wiebelig en de ronde ijzeren sporten van de ladders bieden niet veel houvast. Het uitzicht op de toren is wel fenomenaal. En de muurschildering is bijna klaar. De officiële onthulling staat gepland voor het najaar, denkt Walenkamp. Daar zijn de twee mannen van TEGEN-BEELD niet zo mee bezig.

Christiaan Huygens (1629-1695) studeerde rechten en wiskunde aan de Leidse universiteit van 1645 tot 1647. In 1673 publiceerde hij de formule die de slingertijd relateert aan de lengte van de slinger. Nauwkeurige tijdmetingen waren in die tijd van belang voor astronomie, navigatie en ook de natuurkunde, en Huygens nam dan ook een octrooi op zijn slingerklok.

De Brandmeester is de toren die hoorde bij de inmiddels afgebroken brandweerkazerne aan de Plaatsteeg, in 1936 gebouwd op de fundamenten van de in 1933 afgebrande Sint Petruskerk. De toren werd gebruikt voor oefeningen voor de brandweerlieden, en voor het te drogen hangen van brandweerslangen. De huidige eigenaren Alice Clijncke en Jelle Verheijen hebben het gebouw in gerestaureerd in 2017, en in een aanbouw hun architectenbureau gevestigd.

Walenkamp hoopt dat het idee van de muurformules ook in andere universiteitssteden wordt opgepikt. Een soort world wide web van muurformules dat lijkt hem wel wat.

Kijk voor meer informatie over de muurformules en muurgedichten op de websites www.muurformules.nl en www.muurgedichten.nl.

 

Cultuur Leiden Onderwijs Wetenschap