Deel dit bericht!  

Wie wil er niet in een gezellige buurt wonen?

Er blijken zo’n driehonderd mensen te zijn die in Leiden willen wonen in een stadsmeergeneratie-hof. Dat is misschien nog het makkelijkst te vergelijken met het wonen in een ouderwets gezellige buurt, waarin men elkaar kent en helpt. Maar dan in een hedendaagse variant: het kan best wel in een flat zijn, alhoewel een (nieuwbouw)hofje of laagbouw nog steeds – en uiteraard – populair zijn. De vorm is echter niet het belangrijkste. Dat is de groep. Mensen die een eigen woning bewonen, maar ook een voorkeur hebben om, indien nodig, voor elkaar te zorgen, die open staan voor een praatje. Die, kortom, ‘het sociale’ belangrijk vinden. Of ze nu veel of weinig verdienen, een academisch of praktisch beroep hebben, jong(er) zijn of juist oud(er). En het is een snel groeiende groep, want in het afgelopen half jaar groeide het aantal leden van de vereniging Natuurlijk Samen Wonen van 180 naar 300. Afgelopen dinsdag bepleitten zij hun zaak in de raadscommissie Stedelijke Ontwikkeling waar de Woonvisie 2020-2030 op de agenda staat. Ze waren niet de enige insprekers die avond.

Inspreektijd
Als gevolg van een grote hoeveelheid insprekers over ‘verkamering’, ten behoeve van studentenhuisvesting in het bijzonder, is de inspreektijd bij de Woonvisie kort tevoren terug gebracht van vijf naar drie minuten. Terzijde, de vraag dringt zich wel op hoe die inspraak dan moet worden gewaardeerd, als zó makkelijk de weinig beschikbare tijd nog krapper wordt gemaakt. Maar het is meteen ook een mooi opstapje, want zeggen Annemiek Hogendorp en Martine Elderkamp, bestuursleden van Natuurlijk Samen Wonen, “het is leuk wonen in Leiden. Studenten brengen leven naar de stad. Maar ze krijgen ook veel aandacht. In de Woonvisie vind je veel aandacht voor hen, en voor kwetsbare groepen. Voor bijvoorbeeld ouderen en hun woonwensen of voor initiatieven als het onze is geen aandacht. Wij vragen daarom aandacht voor de totale samenleving in de Woonvisie”.

Saamhorig
Het is niet niks wat Natuurlijk Samen Wonen wil. Sceptici zullen denken dat ze de saamhorigheid van vroeger terug willen en die komt niet meer terug. Dat is te gemakkelijk afscheid nemen van idealen, want de driehonderd leden van Natuurlijk Samen Wonen menen dat het grotendeels wél kan en zijn bereid daar zelf stappen voor te zetten. Cynisch benadrukken dat de samenleving anoniem en individualistisch is geworden, werkt in dat geval niet meer. Sterker, de vereniging heeft sterke troeven. Wat te denken van de effecten van onderlinge hulp en saamhorigheid? Je kunt wel van alles overlaten aan de zelfredzame burger of de markt, maar “je moet aan de voorkant regelen dat mensen ook echt lang(er) zelfstandig kunnen wonen en zorg kunnen uitstellen”. Meergeneratie-wonen heeft dat effect, doordat jongeren en ouderen naar elkaar omkijken. “Denk vanuit de groei van de stad. Denk vanuit de ontwikkeling van de bevolking. Denk aan de groeiende groep ouderen die ook in Leiden woont en wil blijven wonen”.

Roggeveenstraat
Het idee is sympathiek merkt de vereniging. Realisatie is lastiger. In Nederland is de afgelopen decennia niet meer gebouwd op een manier die meergeneratie gebruik stimuleert. “Het hoeven geen hofjes te zijn. Het kan ook in hoogbouw. Wat we willen, is een kleinschaligheid die mensen uitnodigt elkaar te ontmoeten. Dat ontmoeten kan in een straatje zijn, maar ook in een deel van een flat”. Een voorbeeld van een mogelijke vorm daarvan is te vinden in Den Haag, vertellen de bestuursleden: de Roggeveenstraat, rijp voor de sloop, gekocht door de bewoners en nu een bloeiende buurt. Maar dat is Den Haag, niet Leiden.

Projectontwikkelaars
Natuurlijk Samen Wonen heeft geen panden noch grond. Dat maakt hen afhankelijk van bijvoorbeeld projectontwikkelaars of de gemeente. De gemeente Leiden heeft echter eigenlijk nauwelijks ‘eigen grond’ meer ter beschikking. En met projectontwikkelaars in contact komen of zíj mogelijkheden zien om een stadsmeergeneratie-hof op te nemen in hun projecten blijkt lastig, omdat de vereniging nog steeds wacht nog steeds op antwoord van de gemeente op hun vraag een lijst van in Leiden actieve projectontwikkelaars te leveren, terwijl “de ambtenaren en politici die wij tot nu spraken allemaal enthousiast zijn en ons tips geven”. Toch zal de gemeente de beslissende zwengel moeten geven. “Als die kaders zou stellen zoals ook wordt gedaan bij aantallen sociale huurwoningen in nieuwbouwprojecten; dan zouden die kaders er ook kunnen komen voor de realisatie van een stadsmeergeneratie-hof”. Want het zou winst opleveren: niet alleen in termen van onderlinge hulp en sociale cohesie, maar ook als het gaat om acceptatie van (nieuw)bouwprojecten. “Doordat je als projectontwikkelaar eerder met mogelijke bewoners spreekt, doordat je diversiteit écht mee ontwerpt en faciliteert, verlaag je de weerstandsdrempel in een wijk. Ook dat is pure winst”, zeggen de beide bestuursleden van Natuurlijk Samen Wonen.

Platformoverleg
Leiden kent een Platformoverleg Langer Zelfstandig Wonen. Dat is een door de gemeente gemodereerd model waarin onderling netwerken niet echt aan de orde lijkt. Juist dát is wat organisaties als Natuurlijk Samen Wonen nodig hebben. Hun ideeën zijn uitgewerkt en er wordt nu gezocht naar partners. Via het platformoverleg, of de gemeente, lijkt dat lastig; “er was één projectontwikkelaar”. Wel is er contact met stichting Knarrenhof “die een vergelijkbare visie heeft want die ontwikkelt éérst een gemeenschap van gelijkgestemden en vervolgens de woningen. Het enige is: (lachend, red) wij richten ons niet alleen op krasse knarren, maar juist op meergeneratiewonen voor senioren met andere generaties”.

Kaderstelling
“Zonder kaderstelling door de gemeente wordt het allemaal wel heel lastig”: de vereniging is realistisch genoeg om te beseffen dat wat zij willen een cultuur- en denkomslag vraagt. Die gaan niet ‘vanzelf’ noch snel. “Maar we denken wel een groeiend draagvlak te zien voor ‘het collectief’. Jonge mensen die ‘delen’ – van auto’s, van gereedschap, van huizen – belangrijker zijn gaan vinden en ook daar naar handelen. De inkoop van energie in collectieven”. Daarin zou je de burger kunnen zien die de overheid zo graag zag: zelfstandig, zelfbewust en mondig zijn eigen samenleving makend. Nu is het aan diezelfde overheid daaraan gevolg te geven. In Leiden kunnen gemeenteraadsleden dat eind van de maand doen als de Woonvisie aan de orde komt.

(Vereniging Natuurlijk Samen Wonen is bereikbaar via secr.nsw@outlook.com)