Deel dit bericht!  

Leiden past Referendumverordening aan: sneller, duidelijker en meer digitaal

De Leidse gemeenteraad buigt zich begin volgend jaar over de regels waaraan Leidse referenda in de toekomst moeten voldoen. Als basis voor die discussie dient de evaluatie van het LEAD-referendum. Dit referendum ging, ondanks het volledig doorlopen van het voorbereidingstraject, uiteindelijk niet door vanwege onvoldoende ondersteunende verklaringen.

In principe is de bestaande Leidse Referendumverordening nog steeds een prima regeling, zo oordeelt de Referendumkamer in de evaluatie. Wel worden enkele adviezen gegeven om het uit 2008 daterende document te actualiseren. Bijvoorbeeld omdat DigiD inmiddels een belangrijke rol is gaan spelen.

Onderwerp referenda
In de huidige Referendumverordening is opgenomen dat een volksraadpleging alleen kan worden gehouden over het hele voorliggende concept-raadsvoorstel. De namen van die voorstellen zijn vaak een korte samenvatting van meerdere zaken die in zo’n voorstel worden besloten. Om die reden adviseert de Referendumkamer om bij de naamgeving van de voorstellen meer duidelijkheid te betrachten.

Voorzitter van de referendumkamer Joop van Holsteijn te gast in Politiek071

De naam van een voorliggend besluit zou bij een eventueel referendum een goede indruk moeten geven van de inhoud van het voorstel. Vorig jaar was de vraag die bij het referendum over wel of geen bouw van drie wolkenkrabbers langs de Willem de Zwijgerlaan bijvoorbeeld ‘Bent u voor of tegen de Nota van Uitgangspunten LEAD?’. Omdat in vrijwel elk raadsvoorstel meerdere besluiten in samenhang worden genomen, kon in het geval van LEAD niet alleen de  omstreden bouw van de torens worden opgenomen als vraag.

Roomburgerpark
Momenteel doet zich een soortgelijke situatie voor bij het proces rond een referendum over de plannen met het Roomburgerpark. Hoewel de aanleg van een hockeyveld daar voor de meeste discussie zorgt, luidt de vraagstelling in een eventueel te houden referendum: ‘Bent u voor of tegen het Inrichtingsvoorstel wijksportpark Roomburgerpark?’.

De Referendumkamer kan zich goed voorstellen dat er niet alleen beter wordt gekeken naar de naamgeving van raadsvoorstellen, maar wil ook van de politiek weten hoe er wordt aangekeken tegen een referendum dat wel alleen gaat over een omstreden deel van een voorstel. Een van de adviezen luidt dan ook: “Mocht een voorstel gedurende het politieke proces van beraadslaging en besluitvorming kunnen worden gesplitst in losse onderdelen, dan kan overwogen worden om een referendum mogelijk te maken over  de betwiste onderdelen.”

Verkorten termijn
Een ander voorstel waar de raad zich binnenkort over buigt is het verkorten van de termijn van zes weken die nu geldt voor het ophalen van voldoende ondersteunende verklaringen om tot het houden van een referendum te komen. Omdat bijna iedereen, bij LEAD ging het om 91 procent, dat tegenwoordig digitaal doet via DigiD, zou een termijn van vier weken ook wel lang genoeg zijn. Dat denkt althans de Referendumkamer. Het college vindt twee weken zelfs wel voldoende. Uit een ronde eerste reacties van de raadsfracties blijkt dat daar verschillend over wordt gedacht. Zo vindt Partij Sleutelstad dat bij inperking van de tijd, ook het aantal benodigde steunverklaringen (nu 5.000) naar beneden moet worden bijgesteld.

Ook het aantal locaties waar mensen fysiek kunnen aangeven dat ze een referendumverzoek steunen kan volgens het college fors worden teruggebracht. Op sommige plekken kwam bijna niemand een handtekening zetten, terwijl elke locatie ambtelijke capaciteit, en dus ook geld kost. “Zouden twee locaties ook kunnen volstaan? Het stadskantoor en een plek in de buurt van het omstreden besluit”, zo vraagt het stadsbestuur zich af. De Referendumkamer snapt die gedachte, maar adviseert om eerst meer ervaring op te doen met nieuwe referenda, alvorens zulke besluiten te nemen. Daarnaast vinden veel raadsleden het belangrijk dat ook digitaal minder vaardige inwoners makkelijk hun handtekening kunnen zetten.

Spelregels
De lopende referendumprocedure over de herinrichting van het Roomburgerpark gaat in elk geval nog op de oude manier. Het aanpassen van de verordening duurt sowieso enige tijd en bovendien moet je niet tijdens het spel de regels veranderen, zo hield voorzitter Joop van Holsteijn de raadsleden voor tijdens de bespreking van de evaluatie van het LEAD-referendum.