Deel dit bericht!  

3,2 miljoen euro voor onderzoek naar impact omgeving op gezondheid

Het project Exposome-Scan, geleid door de Leidse hoogleraar Analytische biowetenschappen Thomas Hankemeier, krijgt 3,2 miljoen euro uit het programma NWO-groot voor onderzoek naar de invloed van niet-erfelijke factoren op onze gezondheid. Het gaat daarbij om zaken als leefstijl, voeding en blootstelling aan schadelijke stoffen.

Met de beurs gaan onderzoekers van verschillende Nederlandse instituten en medische centra een unieke en grootschalige open faciliteit bouwen voor onderzoek naar het zogeheten exposoom. “Inmiddels weten wetenschappers vooral veel over de invloed van onze erfelijke factoren. Maar omgevingsfactoren zijn minstens zo belangrijk”, betoogt Hankemeier. “Ze zijn verantwoordelijk voor zeven op de tien chronische ziektes. Daarom willen wij weten welke factoren een grote invloed hebben op onze gezondheid en hoe deze factoren (samen)werken. Het ultieme doel is om met die kennis mensen te helpen gezonder te leven.”

Het nieuwe project bouwt voort op kennis die al is opgedaan in de onderzoeksprogramma’s Exposome-NL en X-omics, en de door Amy Harms geleide Biomedische Metabolomics Faciliteit Leiden. Hankemeier: “Met de beurs gaan we niet zelf onderzoek doen, maar bouwen we in Leiden een laboratorium dat onderzoekers uit heel Nederland de mogelijkheid geeft om het exposoom te onderzoeken.” Zo’n faciliteit is een unicum in Europa. Zelfs wereldwijd zijn er maar weinig plekken waar grootschalig onderzoek naar omgeving en gezondheid plaatsvindt.

Bloed en urine
De faciliteit richt zich op twee soorten onderzoek. Hankemeier: “Ten eerste gaan we op grote schaal duizenden chemische stoffen en voedingsstoffen in bloed en urine meten. Zo kunnen we gaan begrijpen hoe ziektes door onze omgeving en leefstijl worden beïnvloed. We noemen dat een Life-Scan. Hiermee kunnen wij bijvoorbeeld naar chemische stoffen zoeken die later tot dementie kunnen leiden.” Het tweede type onderzoek is bedoeld om de onderliggende mechanismes bloot te leggen. “Hiervoor gebruiken we computersimulaties, maar ook organs-on-chips: mini-orgaantjes die de omstandigheden in het lichaam van een mens nabootsen. Hierdoor kunnen we live meekijken wat bepaalde moleculen in ons lichaam doen.”

Platform voor iedereen
Iedereen die met een goede onderzoeksaanvraag komt, krijgt toegang tot de onderzoeksfaciliteit en kan tegen kostprijs onderzoek doen bij Exposome-Scan. Dat kunnen onderzoekers zijn die verbonden zijn aan het NWO Zwaartekrachtprogramma Exposome-NL, maar ook andere experts. Iedereen is welkom. “Wij bieden het platform dat hoogwaardig onderzoek mogelijk maakt en begeleiden de onderzoekers ook met de metingen en hoe je de data moet interpreteren.”