LUMC-onderzoek: 'zelfmoordhoofdpijn' eindelijk behandelbaar

De ICON-studiegroep van het Leids Universitair Medisch Centrum heeft een nieuwe behandeling voor clusterhoofdpijn als veilig en werkzaam bevonden. Door de achterhoofdzenuw te stimuleren kunnen aanvallen van de ‘zelfmoordhoofdpijn’ voorkomen worden. De bevindingen werden gepubliceerd in het toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift over neurologie The Lancet Neurology.

Chronische clusterhoofdpijn staat ook wel bekend als ‘zelfmoordhoofdpijn’. Mensen met deze ernstige aandoening hebben meestal meerdere keren per dag last van aanvallen van ondraaglijke hoofdpijn. De aanvallen duren elk gemiddeld een tot twee uur en treden vaak ook ’s nachts op. Door de nachtelijke aanvallen hebben veel patiënten weinig tot geen nachtrust. Doordat behandelingen vaak nauwelijks tot geen effect hebben kunnen patiënten wanhopig worden.

In dit grote internationale onderzoek werd de werkzaamheid en veiligheid van achterhoofdzenuwstimulatie onderzocht bij patiënten met chronische clusterhoofdpijn, bij wie aanvallen niet te voorkomen waren. “De achterhoofdzenuw is een makkelijk bereikbare, oppervlakkig gelegen huidzenuw aan de achterkant van het hoofd die verbonden is met de hersenstam”, zegt Michel Ferrari, neuroloog bij het LUMC en leider van de ICON-studiegroep. “Dit verklaart waarom stimulatie ervan aanvallen van clusterhoofdpijn kan voorkomen.”

Tijdens het onderzoek werd bij patiënten een kleine neurostimulator onderhuids achter op het hoofd geïmplanteerd. Het apparaatje werd verbonden met een batterij die onderhuids was geïmplanteerd in de bil of buik. Dit gebeurde onder nauw toezicht van professor Frank Huygen van het Erasmus MC. “Standaardisatie van de procedure in alle deelnemende centra was de sleutel tot het succes van deze studie”, aldus Huygen.

Zorgverzekering
Nadat het apparaatje was geïmplanteerd, kregen 130 patiënten zes maanden willekeurig een hoge of lage elektrische stimulatie van de achterhoofdzenuw. Binnen enkele weken namen de aanvallen af en werden deze ook minder ernstig. “Sommige patiënten werden zelfs aanvalsvrij”, zegt Ferrari. De behandeling werd goed verdragen en negentig procent van de patiënten was zeer tevreden. Daarnaast zouden de meeste proefpersonen de behandeling aan andere patiënten aanbevelen. Ferrari: “Zo’n opmerkelijke verbetering is des te indrukwekkender als je beseft dat dit zeer ernstig aangedane chronisch zieke patiënten waren, die maar niet verbeterden met bestaande behandelingen.”

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft besloten dat achterhoofdzenuwstimulatie voor chronische clusterhoofdpijn zal worden vergoed door de Nederlandse zorgverzekeraars. “Dit is geweldig nieuws voor al die patiënten die al zo lang last hebben van onbehandelbare ondragelijke clusterhoofdpijnen”, aldus patiëntenorganisatie Hoofdpijnnet.

Leiden Wetenschap