Drie exposities met werk van 80-jarige Leidse schilder Hakkaart

Werk van de Leidse schilder Fer Hakkaart is vanaf 20 augustus te zien in de Lakenhal. Het museum toont in de expositie ‘de absurde werkelijkheid’ werk uit de zestigjarige carrière van Hakkaart die zich in die lange periode heeft gemanifesteerd als een scherpe portrettist van gewone mensen, die hij met genadeloze details neerzet.

Het stadsmuseum typeert Hakkaart als een soort hedendaagse Leidse fijnschilder. “Al zo’n zestig jaar haalt hij inspiratie uit de binnenstad en observeert hij haar inwoners. Hij verbeeldt bij voorkeur gewone mensen, van V&D-klant tot snackbarbezoeker. De anonieme personen in zijn portretten stralen vaak eenzaamheid uit, of ze zich nu in alledaagse of juist vreemde taferelen bevinden.”

Hakkaart is inmiddels tachtig jaar en nog steeds actief. In de nieuwe tentoonstelling zijn elf figuratieve werken van zijn hand te zien, geschilderd in de periode van 1962 tot en met 2021. Vijf daarvan – drie schilderijen en twee pastels – worden nu voor het eerst tentoongesteld. De werken komen uit de collectie van Museum De Lakenhal en uit Hakkaarts eigen collectie. “Door de ogen van de kunstenaar zien we de stad Leiden en haar inwoners veranderen. Tegelijkertijd zien we Hakkaart zelf meebewegen met zijn tijd, steeds zoekend en groeiend naar een volgende fase van realistisch schilderen.”

Inspiratie haalt hij uit zijn directe omgeving. Met een geamuseerde blik observeert hij voorbijgangers en verwondert hij zich over het gemak waarmee ze leven, werken en zich vermaken. 

Vervreemdend
Hakkaarts werk heeft een heel eigen stijl. De figuren zet hij ingetogen en vaak in zichzelf gekeerd neer, alsof ze moeite hebben om met elkaar te communiceren en daarom schuw langs elkaar heen kijken. De schilder brengt ze tot leven door de vastberaden onthulling van hun kleding of lichaam. Met grote precisie schildert hij stoffen, texturen en glans.

Sinds 2000 benadrukt hij steeds meer de geschilderde realiteit als illusie. Deze wordt uitvergroot met een heftiger kleurgebruik, een ritmische penseelstreek en grote, haast abstracte vlakken. Het stadsgezicht en het landschap als achtergrond vervangt hij door decors en behangsels. Echte personen en poppen schildert hij als concurrerende figuranten in een absurd schouwspel.

Ondanks de subtiele humor die vaak in Hakkaarts werk zit, zijn de werken zelden vrolijk. Conservator Rob Wolthoorn: “Denk aan de volkstaferelen van Jan Steen. Ook die lijken op het eerste gezicht gezellig, maar toch is er altijd iets wat niet klopt of iemand die wordt gepest. Ook bij de werken van Hakkaart is de sfeer eerder beklemmend of geladen, ondanks de misschien vertrouwde stadse achtergrond.”

Museum De Lakenhal heeft naast de tentoonstelling ook een gefilmd portret laten maken waarin de kunstenaar zelf zijn werkwijze toelicht. Deze film is gedurende de looptijd van de tentoonstelling in het museum te zien, en online. Mogelijk volgen in de toekomst meer portretten, als aanvulling op de werken die het museum in de collectie heeft van levende Leidse kunstenaars.

Extra tentoonstellingen
Ter gelegenheid van Hakkaarts tachtigste verjaardag zijn dit najaar nog twee andere exposities over de schilder in Leiden te zien. In galerie Amber zijn van 19 september tot en met 17 oktober tekeningen, etsen en pastels te zien. Bij Ars Aemula Naturae worden van 1 tot en met 17 oktober schilderijen en assemblages getoond.

Cultuur Leiden