Opwinding in Hortus: Penisplant gaat eindelijk weer bloeien

De Hortus botanicus in Leiden heeft er 24 jaar op moeten wachten, maar de Amorphophallus decus-silvae, beter bekend als ‘de penisplant’, staat op het punt om te gaan bloeien. De laatste keer dat de plant tot bloei kwam in de Hortus was in 1997. “Dit is zeker opwindend”, zegt Rogier van Vugt, plantenexpert en kaschef van de Leidse Hortus.

In september liet de penisplant een bloemknop zien, het teken dat de plant weer tot bloei gaat komen. Deze planten maken namelijk eerst een grote knol onder grond waaruit daarna een punt boven de grond komt steken. “Daarna wordt het heel spannend of die punt een blad of een een bloem wordt. En deze keer was het een bloem. Dat betekent dat hij weer gaat bloeien”, legt Van Vugt uit bij mediapartner Omroep West.

Maar wanneer de ruim 2 meter hoge plant precies tot bloei komt, is nog niet duidelijk. “Het opengaan van een Amorphophallus, het maakt niet uit welke soort, is altijd een beetje moeilijk voorspelbaar. Het is afhankelijk van de warmte, het weer en de plant zelf”, vertelt de kaschef. “We hadden eigenlijk het idee dat hij afgelopen weekend al open zou gaan, maar blijkbaar wil hij de boel nog even in spanning houden. Je weet het nooit, maar ik vermoed dat het vandaag of morgen wel gaat gebeuren. En dan bloeit hij een paar dagen.”

Luister naar het interview van Rik Visser met Rogier van Vugt in de Hortus. 

‘Vormloze penis’
Dat de penisplant nu weer in bloei staat, is niet alleen zeldzaam in Nederland, maar zelfs in heel Europa. “Dit wordt de derde keer ooit dat hij in Europa bloeit”, zegt Van Vugt verheugd. Maar waarom komt de plant zo weinig tot ontplooiing? “Dat heeft twee redenen”, legt de plantenexpert uit. “Allereerst komt de Amorphophallus decus-silvae gewoon zelden tot bloei. En daarnaast is deze soort heel zeldzaam. Je hebt bijvoorbeeld ook de Amorphophallus titanum, ook wel reuzenaronskelk genoemd. Die lijkt op de Amorphophallus decus-silvae, maar deze plant heeft alleen een grotere bloem en een kortere steel. En van ‘de titanum’ hebben we wel tien exemplaren in de Hortus botanicus en de decus-silvae is veel zeldzamer.”

Daarnaast voegt Van Vugt aan zijn verhaal toe dat Amorphophallus niet sprekend op een penis lijkt. “De naam Amorphophallus betekent eigenlijk ‘vormloze penis’. Het is een beetje een stomme naam, vind ik, want een fiets is dan eigenlijk ook een vormloze penis. Maar met een beetje fantasie zie je inderdaad een penis in de plant. Het is namelijk een lange steel en daarop zit een typische aronskelk met ‘aderen’. En in het midden zit een dikke witte bloeikolf.”

Rottend vlees
Hoewel de penisplant misschien een lachwekkend uiterlijk heeft, is de geur minder plezierig. Wanneer de plant gaat bloeien, warmt de bloeikolf op en verspreidt dan een penetrante geur uit die geassocieerd wordt met rottend vlees. Vliegen en andere bestuivers vinden deze geur wel lekker en komen hierdoor massaal op de plant af. Vervolgens gaat de Amorphophallus decus-silvae stuifmeel produceren waarmee de vliegende beestjes bedekt raken.

Cultuur Leiden