Oegstgeest wijst Kwaakbrug aan als gemeentelijk monument

Nadat de gemeente Oegstgeest vorige week al een kilometerpaal aanwees als gemeentelijk monument, volgt nu een brug. Het college van burgemeester en wethouders heeft de Kwaakbrug officieel aangewezen als gemeentelijk monument. Hiermee worden de monumentale delen van de oudste nog bestaande brug over de Haarlemmertrekvaart beschermd.

In het jaar 1438 lag op een paar honderd meter ten noorden van de huidige brug al een houten bruggetje over het riviertje de Mare. Dit bruggetje was een zogenaamde kwakel, een hoge brug waar schuiten relatief gemakkelijk onderdoor konden varen. Enkele namen in de buurt herinneren nog aan deze brug, namelijk de Kwaaklaan en het buurtje de Kwaak aan de oostzijde van de huidige Haarlemmertrekvaart. De brug kreeg toen ook zijn huidige naam.

In 1657 besloten Leiden en Haarlem een trekvaart aan te leggen. De Mare werd uitgegraven tot de huidige Haarlemmertrekvaart. Er werd een nieuwe brug gebouwd waar de paarden van de trekschuiten konden oversteken naar de andere oever. Deze brug werd in 1782 vervangen en voorzien van gemetselde landhoofden, vleugelwanden en een middenpijler. De oudste delen van de huidige brug stammen uit deze tijd. Het jaartal is nog altijd te zien in de natuurstenen blokken van het landhoofd aan de oostkant.

Problemen
In 2007 ontstonden er twijfels over de stabiliteit van de brug, de gemetselde landhoofden dreigden te verzakken. Als noodoplossing is er een ijzeren damwand aangebracht aan de westkant van de brug. Na onderzoek is in 2010 besloten om de Kwaakbrug af te sluiten voor gemotoriseerd vervoer. Sindsdien hebben verschillende betrokkenen en organisaties waaronder de Historische Vereniging Oegstgeest en de monumentencommissie, zich ingezet voor het behoud van de Kwaakbrug. Zij hebben gepleit voor de status van gemeentelijk monument om deze historische brug te kunnen bewaren voor toekomstige generaties.

Monument
Door al die aandacht kwam de Kwaakbrug uiteindelijk terecht in de Erfgoednota van Oegstgeest die eerder dit jaar werd vastgesteld. Hierin werd de Kwaakbrug al expliciet genoemd als een potentieel gemeentelijk monument. Door de Kwaakbrug te beschermen als gemeentelijk monument blijft dit erfgoed voor Oegstgeest behouden. Belanghebbenden kunnen nog op de aanwijzing reageren. Naar verwachting is de aanwijzing van de Kwaakbrug als gemeentelijk monument aan het eind van dit jaar onherroepelijk. Hierna wordt de Kwaakbrug ingeschreven in het erfgoedregister van Oegstgeest.

Endegeest
Het college is ook van plan om een aantal panden op landgoed Endegeest aan te wijzen als gemeentelijk monument, omdat ze de historie laten zien van de psychiatrische zorg op Endegeest. Het gaat om het recreatiegebouw, weidepaviljoen, het mortuariumgebouw, de gymnastiekzaal en het trafohuisje. Naar verwachting zal het college de monumenten eind dit jaar definitief aanwijzen.

Maatschappij Oegstgeest