Leidse psycholoog fraudeerde in vijftien onderzoeken

De voormalige Leidse psycholoog Lorenza Colzato heeft in ten minste vijftien publicaties fraude gepleegd, blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden. De fraude kwam in 2019 al aan het licht, toen bleek dat ze had gesjoemeld met beursaanvragen, auteursnamen had weggehaald en illegaal bloed zou hebben gebruikt van proefpersonen. De universiteit raadt wetenschappelijke tijdschriften na uitgebreid onderzoek nu aan om in ieder geval zeven publicaties terug te trekken.

De fraude kwam aan het licht dankzij drie klokkenluiders die bij de wetenschappelijk directeur aan de bel trokken, schrijft universiteitsweekblad Mare. De directeur diende vervolgens een klacht in bij het college van bestuur, waarna de zaak terechtkwam bij de Commissie Wetenschappelijke Integriteit (CWI) van de universiteit. Dat Colzato inmiddels al uit Leiden was vertrokken, maakt daarvoor niet uit. De integriteitscommissie adviseerde direct al om twee wetenschappelijke artikelen van de psycholoog terug te trekken.

Het college van bestuur gaf de CWI vervolgens de opdracht om al haar werk te onderzoeken op fraude. De afgelopen tijd zijn daarom 53 publicaties opnieuw tegen het licht gehouden. Het gaat om onderzoeken die na 2015 zijn gepubliceerd en waarbij de gegevensverzameling in Leiden plaatsvond. Van oudere artikelen bleek het ‘onevenredig veel moeite’ te kosten om de benodigde gegevens te verkrijgen.

Ernstig
In zeker vijftien van die 53 publicaties is gefraudeerd, concludeert de commissie na twee jaar onderzoek. Het gaat dan om wijzigingen in de onderzoeksopzet, het achteraf toevoegen van een controlegroep of het weglaten van data zonder dat te melden. In zeven gevallen zijn de aanpassingen ‘dermate ernstig dat geadviseerd wordt de betreffende wetenschappelijke tijdschriften te verzoeken deze terug te trekken’, zo staat in het onderzoek van de universiteit.

Bij acht andere onderzoeken zijn de uitkomsten door de aangetoonde fraude zodanig verzwakt dat de commissie de tijdschriften adviseert om zelf te kijken hoe de lezers over deze foutieve informatie geïnformeerd moeten worden. In 27 artikelen was volgens de commissie het onderzoek niet mogelijk omdat er geen datasets beschikbaar waren. In de resterende publicaties zijn geen aanwijzingen van fraude gevonden.

Gedragscode
De frauduleuze artikelen zijn overigens nog niet teruggetrokken. Een woordvoerder van de Universiteit Leiden legt aan mediapartner Omroep West uit dat dit de verantwoordelijkheid van die wetenschappelijke tijdschriften is. “We hebben alle betrokken partijen bij deze casus geïnformeerd. Het is aan uitgevers om artikelen vervolgens terug te trekken, niet aan ons. Hier gaat veelal eigen onderzoek van uitgevers aan vooraf.”

De woordvoerder benadrukt dat er op de universiteit veel aandacht wordt besteed aan de wetenschappelijke integriteit. “Het wordt op diverse wijze onder de aandacht gebracht van onderzoekers, maar ook studenten vertellen we erover in het onderwijs. We hebben er een website over, er is een commissie, een speciale vertrouwenspersoon, en een Nederlandse gedragscode. Voor het universiteitsbestuur is elke schending van wetenschappelijke integriteit er een te veel, dat mag duidelijk zijn.”

Leiden Wetenschap