Kaarten met brandende dorpjes en uitbarstende vulkanen in Volkenkunde

Hoe zag het binnenste van de aarde er in de 17e eeuw uit? Waarom staan op een kaart van Suriname dorpjes in brand? En waarom is op een kaart een blote vrouw te zien? Deze en meer bijzondere kaarten van de Leidse universiteit met antwoorden op bovenstaande vragen, zijn nu te zien in de tentoonstelling ‘Kaarten: Navigeren en manipuleren’ in Museum Volkenkunde.

Een oude kaart van ruim twaalf meter ligt aan het begin van de tentoonstelling. Het geeft de Tokaido of Oostelijke Zeeweg in Japan weer, een oude landroute tussen de grote Japanse steden Tokio en Kyoto. De oude toeristische route heeft in het moderne Japan plaats moeten maken voor de moderne snelweg. Maar op de kaart zijn nog ouderwetse bruggetjes en rustplaatsen te zien, en veel opgetekende reizigers. Het simpel weergeven van de realiteit kan op verschillende manieren.

Artikel loopt door onder foto

Bezoekers bij de opening van de tentoonstelling. (Foto: Roeland van Wely).

Heldhaftig verzet
Oogt de oude routekaart van Japan nog enigszins liefelijk, andere kaarten dragen een serieuze politieke boodschap uit. Zo wijst een Chinese schoolkaart uit de jaren zeventig van de vorige eeuw op de aanspraken van dat land op de gehele Zuid-Chinese Zee, en een Noord-Koreaanse kaart op het heldhaftig verzet van de Noord-Koreanen tegen de Japanners. De kaarten zijn een uiting van machtsverlangen en niet slechts een middel om je weg te vinden op onze planeet.

De tentoonstelling laat dan ook op een verrassende wijze zien dat kaarten vaak meer zijn dan een simpele weergave van de werkelijkheid, en dat een samenwerking tussen de Universiteit Leiden en Museum Volkenkunde een onverwachts leuke tentoonstelling oplevert in het kader van Leiden, European City of Science 2022. De tentoonstelling in Museum Volkenkunde is te zien tot 29 oktober 2023.

Wereldbollen aan het begin van de tentoonstelling. (Foto: Roeland van Wely).

Cultuur Leiden Wetenschap