Omstreden schilderij met witte, rokende mannen verhuist binnen de universiteit

Het schilderij van Rein Dool uit 1976 met het toenmalige college van bestuur van de Universiteit Leiden krijgt een andere plek binnen het Academiegebouw. Dat is de voorlopige aanbeveling van de commissie die de universiteit adviseert over de toekomst van het kunstwerk. Het schilderij toont een groep van zes oudere witte rokende mannen. Emeritus hoogleraar Kitty Zijlmans is voorzitter van de commissie en maakte vanmiddag tijdens een symposium op de universiteit het voorlopige advies van de commissie bekend.

In november 2022 ontstond een rel over het schilderij. In een actie werd het van de muur gehaald door medewerkers. Ze voelden zich niet vertegenwoordigd door de rokende witte mannen. Later bleek dat de helft van de mannen op het schilderij niet rookte, vrij progressief in die tijd, en dat het toenmalige college van bestuur van de universiteit juist symbool stond voor de democratisering van die universiteit. Het doek van Dool is later weer teruggehangen in de vergaderruimte van het Academiegebouw.

Verplaatsing
De verwachting is dat de aanbeveling om het schilderij van Dool te verplaatsen ook in het definitieve advies wordt gehandhaafd. Het schilderij wordt prominenter opgehangen in het Academiegebouw op een plek waar iedereen het kan zien. Ook wordt het voorzien van context. “We gaan volgende week als commissie nog wel om tafel en het advies aanscherpen op basis van wat we vandaag op het symposium over de toekomst van het schilderij hebben gehoord”, aldus Zijlmans.

De commissie kreeg van de universiteit ook de opdracht te adviseren over het universitaire tentoonstellingsbeleid in brede zin. De commissie stelt voor een kunstcommissie in te stellen die op zoek gaat naar een nieuwe balans tussen verleden en hedendaagse eisen. Het Academiegebouw moet volgens de commissie worden aangevuld met meer kunst dat representatief is voor de huidige profilering van de universiteit. Verder dient de universiteit te zorgen voor debat over het spanningsveld tussen historische en hedendaagse waarden en idealen.

“We hebben vandaag op het symposium veel geleerd hoe we het beter kunnen doen op de universiteit”, aldus rector magnificus Hester Bijl. “Het was een belangrijk bestuur dat afgebeeld is op het schilderij. Zo’n belangrijke representatie van de muur afhalen bracht veel teweeg. Tegelijkertijd voelde niet iedereen zich gerepresenteerd door de witte mannen. Binnenkort komt het advies naar ons als college toe. We gaan er zeker serieus mee aan de slag en kijken hoe we het grootste deel tot uitvoering kunnen brengen.”

Cultuur Leiden Maatschappij Onderwijs Politiek Universiteit Leiden