Keti Koti-viering in Oegstgeest: kijken naar het verleden en het heden

Ook de gemeente Oegstgeest kijkt naar zijn eigen koloniale slavernijverleden. De Keti Koti-viering op 16 juni in het dorpscentrum aan de Lijtweg stond in het teken van het herdenken van het koloniale slavernijverleden en hoe de gevolgen hiervan nog steeds doorwerken in de huidige maatschappij. Meerdere sprekers namen het publiek mee en vertelden over het belang van Keti Koti.

Landelijk wordt Keti Koti op 1 juli gevierd, maar in zowel Leiden als Oegstgeest was er vrijdag een viering. De middag in Oegstgeest werd afgetrapt door burgemeester Emile Jaensch. Hij benadrukte dat er ook in Oegstgeest sporen van slavernij te vinden zijn. Het voormalig kasteel Abtspoel bijvoorbeeld, dat nu niet meer bestaat, is destijds gebouwd door een kasteelheer die aandelen had in de West-Indische Companie. Maar ook zendelingen die in Suriname het christendom moesten verspreiden hadden hier een rol in, door het afkeuren van het geloof van de totslaafgemaakten en het bekeren van deze mensen.

Racisme
Jacintha Groen, drijvende kracht achter de Keti Koti-viering in Leiden, was na de burgemeester aan het woord. Zij begon haar verhaal met een gedicht, Drie vrouwen voor mij, dat benadrukt hoe dichtbij de geschiedenis is. Het beschrijft hoe drie generaties terug nog tot slaafgemaakten leefden. “Is Keti Koti iets uit het verleden,” vraagt Groen. “Ik denk het niet.” Het gaat om meer dan de periode van transatlantische slavernij. Juist ook de gevolgen ervan en het institutioneel racisme wat in onze huidige maatschappij nog speelt is belangrijk om te erkennen tijdens de Keti Koti-viering. “Je wordt aangezien voor de schoonmaker, terwijl je dermatoloog bent”, beschrijft Groen.

Groen beschrijft hoe ook zijzelf dit heeft meegemaakt, zoals bij de aankoop van een fiets. “Wanneer ik binnenloop, wordt mij aanbevolen een tweedehands fiets te kopen. Maar wanneer mijn witte man binnenkomt, bevelen ze een nieuwe fiets aan.” Ze benadrukt dat mensen om haar heen welwillend staan tegenover verandering, maar dat men soms nog ongemak voelt met het idee dat de geschiedenis ver weg is.

Het nadeel van de twijfel
Kathleen Ferrier, voormalig Tweede Kamerlid namens het CDA en dochter van de eerste Surinaamse president Johan Ferrier, ging samen met de jonge ondernemer Noah Stewart in gesprek over hoe het koloniale slavernijverleden nu nog steeds zijn sporen heeft. Ferrier beschrijft hoe het verwerken van dit verleden een proces is dat drie stappen moet doorlopen: het erkennen van het verleden en de problemen die nu nog steeds spelen, het aanbieden van excuses en het herstel wat daarop moet volgen.

Stewart beschrijft het institutioneel racisme als ‘het nadeel van de twijfel’. Hij beschrijft hoe hij veel eerder het slachtoffer is van wantrouwen en argwaan, zelfs al op jongere leeftijd. Volgens Stewart komt dat niet zozeer door slechtheid, maar door onwetendheid. Hij en Ferrier benadrukken dan ook dat de kennis niet altijd aanwezig is en dat de focus op dit verleden vaak ondermaats is. Of zoals Stewart te horen kreeg op de middelbare school toen het ging over het koloniale slavernijverleden: “Besteed er niet teveel tijd aan, want het komt toch niet op de toets.”

Wie de zaal in kijkt, ziet dat het publiek overwegend ouderen zijn. Stewart hoopt dat er volgende keer ook meer jonge mensen zodat ook jonge mensen meer leren over institutioneel racisme en het belang van de Keti Koti-viering.

Noah Stewart (links) en Kathleen Ferrier spreken tijdens de Keti Koti-viering. (Foto: Maxime Kok)

Problemen in het heden
Dat racisme en discriminatie in het heden nog steeds spelen wordt ook aan het einde van het gesprek benadrukt. Een aanwezige in de zaal vraagt de burgemeester wat hij gaat doen aan het verbeteren van het handelen van de politie in het dorp. De burgemeester heeft verantwoordelijkheid voor de openbare orde en daarmee ook voor het handelen van de politie, waar institutioneel racisme, etnisch profileren en discriminatie nog veelal voorkomt. De vrouw die dit aankaart geeft heel eerlijk toe dat “als er iets gebeurt, ik niet de politie zal bellen.” Burgemeester Jaensch antwoord dat hij zich hard wil maken voor een betere bewustwording in de openbare orde in het dorp. Ook zegt de burgemeester dat deze dag “een zaadje heeft geplant” en dat hij dit graag in de komende maanden mee wil nemen naar de gemeenteraad. Ook wil hij gesprekken aangaan met de politie in Oegstgeest.

Keti Koti 2023
De viering wordt afgesloten met verschillende hapjes en marronse muziek. Wanneer hij gevraagd wordt of Oegstgeest volgend jaar weer een Keti Koti-viering heeft, antwoordt Jaensch dat hij het graag weer ziet, maar dat de organisatie bij de gemeenschap ligt. Wethouder Tim van Tongeren is erg positief gestemd en ziet de viering graag volgend jaar weer terug in het dorpscentrum. Georganiseerd vanuit de gemeenschap, met hulp van de gemeente.

Maatschappij Oegstgeest Keti Koti