Nog geen Leidse excuses slavernijverleden

Burgemeester Lenferink heeft in de aanloop naar de herdenking van de afschaffing van de trans-Atlantische slavernij in Nederland geen excuses gemaakt, omdat hij vindt dat dat een stap in een proces is. “Ik heb daar natuurlijk wel over nagedacht en het moet misschien wel een keer gebeuren. Maar wat voegt het toe om het op lokaal niveau te doen als de koning het heeft gedaan en de minister-president, en de commissaris van de Koning.”

Een tweede reden om nu geen excuses te maken, is voor de burgemeester het gegeven dat de onderzoeken naar het Leidse slavernijverleden nu bezig zijn. “Uitingen als excuses zijn vaak een gevolg van de uitkomsten van onderzoeken. Het is voor Leiden nu nog helemaal niet zo duidelijk welke relatie er is tot het slavernijverleden”, zegt Lenferink. “Als je het doet na zo’n onderzoek dan weet je ook beter waarvoor je excuses maakt. Als je dat zomaar doet, is het bijna een gratis gebaar.”

Het onderwerp gaat Lenferink wel erg aan het hart. “Ik ben historicus, maar na het lezen van boeken als ‘De geschiedenis van Suriname’ van Hans Buddingh’ en ‘Wij slaven van Suriname’ van Anton de Kom, merkte ik hoeveel ik niet wist. Ik werd er echt boos om dat we dat op school niet leren. Het is iets dat je moet weten ook al zijn we er niet trots op. We moeten er bij stilstaan.”

Schaduwkant
Lenferink kijkt terug op een mooie en respectvolle herdenking van Keti Koti in Leiden. “Het was ook echt fijn hoe het ging. Zonder verwijten aan mensen die nu leven. Maar uiteraard wel aan onze voorvaderen. Niet al onze helden waren brandschoon. Dat is echt een schaduwkant van onze geschiedenis.”

Het is ook echt een gedeelde geschiedenis, memoreerde organisator Jacintha Groen bij de herdenking in de tuin van Wereldmuseum Volkenkunde. Ook Lenferink staat daar nog even bij stil. “Onder de ouders van de slaafgemaakten van toen zijn niet alleen slachtoffers, maar ook daders. Er vond immers veel gedwongen seks plaats, waar kinderen uit voortkwamen.”

Standbeeld
“Waar zijn de standbeelden?” Het is een korte zin uit het gedicht dat de Leidse stadsdichter Zoë van de Kerkhof speciaal voor de Keti Koti herdenking schreef. Een terechte vraag. In ons land staan circa 4.000 monumenten die te maken hebben met de Tweede Wereldoorlog. Aan het slavernijverleden herinneren slechts zes standbeelden. Dat aantal zal de komende jaren stijgen, zoveel is wel duidelijk. Ook Leiden krijgt zo’n plek om te herdenken.

Onderzoek
Waar dat komt en hoe het eruit gaat zien is nog niet bekend. “Het moet sowieso een mooie plek worden waar je ook in de toekomst herdenkingen kunt houden”, zegt burgemeester Lenferink. “De tuin van Volkenkunde kan wel, maar die is er niet echt voor bedoeld.” Zowel de gemeente als de Universiteit Leiden doen momenteel onderzoek naar de eigen betrokkenheid bij het slavernijverleden. “Misschien volgt daaruit wel een logische locatie.”

Leiden Maatschappij Keti Koti