Column Walter Schrader: Speeddaten met een robot

‘De zorg zal binnen een paar jaar grotendeels overgenomen worden door zelfdenkende robots.’ Deze en soortgelijke koppen lees je regelmatig als reactie op de vergrijzing en de opkomst van AI, artificiële intelligentie.

Tien jaar geleden zat ik in de Stuurgroep Zorgtechnologie van de Toekomst, waarin zorgverleners de praktische toepasbaarheid van nieuwe technologieën mochten beoordelen. Van alles werd ons voorgeschoteld. Vervuld van verbazing en verwondering sloeg ook de schrik mij om het hart. Ambulancedrones, onderhuidse chips als permanent medisch dossier, Big Data analyse om een epidemie te voorspellen, virtual reality bij psychotherapie en stervensbegeleiding en orgaanproductie met eigen stamcellen. Die toekomstbeelden waren nog geen vijf jaar later al realiteit.

Tekst loopt door onder audio

De column Speeddaten met een robot voor het radioprogramma De ochtend met Marianne en Roeland

Gezien de vergrijzing en de personeelstekorten heeft de zorgrobot een grote toekomst. Alle aspecten van de gezondheidszorg, van wieg tot graf kunnen door een robot worden begeleid. Medicatie wordt automatisch aangepast via de online chip op de huid, terwijl de huishoudrobot stofzuigt en het gras maait, het ontbijt brengt en oefeninstructie geeft voor de revalidatie na de heupoperatie, die verricht werd door een operatierobot. De kleinkinderen spelen met de hypoallergene snoezelrobot, model labradoedel, die foutloos zes talen spreekt en zo nodig wiskundebijles geeft. Het kan allemaal, het gebeurt al.

De kleinkinderen spelen met de hypoallergene snoezelrobot, model labradoedel.

We brachten ook een bezoek aan een modern zorgcentrum. De cliënten van de dagbehandeling oefenden tijdens ons bezoek naar hartenlust met de experimentele zorgrobot, door bol.com als een bouwpakket aangeleverd. Directie, personeel en bezoekers luisterden aandachtig. “Veel dagelijkse handelingen dragen niet bij aan plezier of welzijn, niet voor de ouderen en niet voor de verzorgenden. We komen nu meer toe aan onze werkelijke taken”, aldus de drone die het bouwpakket had aangeleverd en vervolgens ook zelf in elkaar had gezet. Directie was tevreden personeel leek tevreden.

Al eeuwen worden vervelende, zware klussen liefst overgedragen aan andere mensen, dieren of machines. Nu lijkt de zorg toe aan verregaande automatisering. Er zijn te weinig handen aan het bed. Het geven van hapjes gemalen voedsel en het wisselen van luiers mag bij baby’s een taak zijn die met een vermoeide maar gelukzalige glimlach wordt vervuld, dezelfde handelingen bij dementerende ouderen worden niet door iedereen met vreugde verricht. Kunstmatige intelligentie geeft de robot een toenemende zelfstandigheid en de schijn van emotie en empathie. Steeds meer hebben robots een vorm die lijkt op een echt menselijk lichaam. Ze kunnen zingen, dansen en reageren met een grote mate van sociale wenselijkheid.

Tijdens een recente speeddatingsessie kreeg een vrouwelijke verre van genderneutrale robot meer dates dan de menselijke concurrentes.

Tijdens een recente speeddatingsessie kreeg een vrouwelijke verre van genderneutrale robot meer dates dan de menselijke concurrentes. De industrie zal ongetwijfeld ook met mannelijke datingrobots op de markt komen… Sociale robots zijn sterk in opkomst en kunnen vanwege hun onderhoudsvrije en voorspelbare functioneren een aanvulling zijn. Natuurlijk is het beter dat een demente bejaarde met een snoezelrobot speelt in plaats van de hele dag voor zich uit te staren.

Maar voor warmte, liefde en de Zin van het leven moeten we toch bij elkaar zijn. Nooit, maar dan ook nooit zal een robot echt huilen bij het graf van de cliënt of de beeltenis van een geliefd gelaat.

Walter Schrader heeft zijn praktijk als huisarts in Leiden vaarwel gezegd en is met pensioen gegaan. Bijna. Want zo goed mogelijk wil hij zich nu inzetten met vele andere vrijwillige professionals voor de Leidse bijdrage voor fijnstofbestrijding, voedselbossen en preventieve gezondheidszorg. Elke maand spreekt hij in het radioprogramma De ochtend met Marianne en Roeland zijn column uit over een onderwerp in de zorg dat hem nauw aan het hart ligt.

Column Leiden Maatschappij