Je huis verduurzamen: hoe betaal je dat?

Duizenden Leidse koopwoningen zijn matig tot slecht geïsoleerd, of hebben verouderde verwarming. Veel huiseigenaren willen daar wel iets aan doen, maar hikken aan tegen het gedoe en de kosten. Dat is zonde. Want er blijkt verrassend veel mogelijk, ook voor eigenaren met een smalle beurs.

Komende winter kijken veel Leidenaren in oudere huizen weer bezorgd naar hun energieverbruik. Vanwege de kosten, of de klimaatcrisis. Als je zelf eigenaar van je woning bent, kún je daar iets aan doen. Beter isoleren, slim verwarmen of zonnepanelen neerleggen. Maar hoe regel je dat? En hoe moet je het betalen?

Sleutelstad maakte een ronde langs huiseigenaren, financiers en overheden om die vragen te beantwoorden. Er kan meer dan je denkt – ook als je twee linkerhanden hebt of weinig geld.

12.000 koopwoningen
Als je de nieuwbouw bij Lammenschans of het Centraal Station ziet, zou je het niet zeggen. Maar nog steeds stamt twee derde van alle Leidse woningen van voor 1985. De meesten zijn niet goed geïsoleerd. Deze keer zoomen we in op koopwoningen: bijna 12.000 huizen hebben een energielabel D of slechter. Ze gebruiken tot drie keer meer energie dan nieuwbouw.

Zo’n huis valt best te verduurzamen, liet een aantal huiseigenaren eerder aan Sleutelstad zien. Op 28 oktober of 4 november houden veel van deze pioniers weer open huis, tijdens de Nationale Duurzame Huizenroute.

Leren van pioniers
Het huis van Ben Vroom in de 3 Octoberstraat is bijvoorbeeld gebouwd in 1915. Tien jaar geleden werd hier 1500 kuub gas per jaar verstookt. Na veel knutselwerk is dit gezakt naar 250 kuub, dus zes keer zo weinig! Het stroomverbruik is zelfs negatief, dankzij zes zonnepanelen.

Bijna elke wijk heeft zo’n koploper. In de profburgwijk heeft Colin Wells zijn huis uit 1929 helemaal aardgasvrij gemaakt. Hetzelfde deed Jeroen Bussmann in de Vogelwijk in Leiderdorp, met zijn huis uit 1970. Van deze pioniers valt veel te leren. Wat zij uitzochten blijkt te werken.

Voordelige financiering
De kosten lopen wel al gauw in de tienduizenden euro’s. Hoe moet je dat betalen? Ook hierover geven de pioniers leerzame antwoorden.

Neem de familie Bussmann. Hun huis had vochtproblemen, houtrot en koude tocht in de winter. Ze besloten grondig te renoveren, met goede isolatie, warmtepompen en zonnepanelen. De investering liep op tot ruim 30.000 euro. Toch hoefden ze maar 900 euro eigen geld te besteden en gingen hun totale maandlasten direct omlaag. Hoe was dat mogelijk?

Het geheim zit hem in voordelige overheidsfinanciering. Bussmann kreeg 8.700 euro subsidie. En zijn gemeente gaf een duurzaamheidslening van 24.500 euro, met maar 1,6 procent rente. Die lening kost vijftien jaar lang 150 euro per maand. Maar ze besparen meer dan 200 euro op hun energierekening. Dus hun totale maandlasten zijn direct gedaald – tel uit je winst.

Verrassende steun
Maar stel dat je geen cent te makken hebt en terugschrikt voor elke euro rentelasten. Kun je dan toch meedoen met het nationale isolatie-offensief?

Ja, zegt de overheid. De vertrekkende regering heeft verrassende steun gelanceerd tegen energie-armoede bij huishoudens met een bescheiden inkomen. Die kunnen bij het Nationaal Warmtefonds een energiebespaarlening krijgen met nul procent rente. De inkomensgrens is verhoogd naar 60.000 euro. Deze rentevrije lening kan een uitkomst zijn voor duizenden huishoudens. Maar er blijven nog hindernissen.

Hoge schulden zijn zo’n hindernis. Een grote groep mensen kan geen extra lening afsluiten, zelfs als die rentevrij is. Ze kunnen de aflossing niet betalen. Daarom is voor hen iets speciaals bedacht. Zij kunnen tot 10.000 euro lenen, zonder rente én zonder aflossing. Elke vijf jaar wordt bekeken of ze wél kunnen gaan aflossen. Alleen bij verkoop van hun huis moeten ze terugbetalen.

Kleine oudere huizen
Toch blijken goedkope leningen geen wondermiddel. Wie financieel krap zit, gaat niet graag schulden aan. Mensen wantrouwen de overheid en missen kennis en tijd om plannen te maken voor energiebesparing.

Daarom doet de gemeente Leiden nu iets extra’s tegen energie-armoede. Het gaat om 1.500 eigenaren van oudere huizen, van voor 1992 en met een WOZ-waarde onder de 355.000 euro. Die kregen dit jaar een aanbod voor advies over verduurzaming, inclusief maximaal 5.000 euro subsidie voor isolatiemaatregelen. Dit kost ze niks en helpt ze aan een lagere energierekening. De hoop is dat ze zo de smaak te pakken krijgen.

In een eerste ronde konden honderdvijftig huiseigenaren steun krijgen van het bedrijf Susteen. Daar werd gretig op ingetekend. Alleen is het aantal uitgevoerde maatregelen nog bescheiden. Half september stond dit op dertig. Vloer- en raamisolatie waren populair (beide negen keer). Verder ging het om zonnepanelen en dak- of spouwmuurisolatie. De aantallen zullen nog wel oplopen, maar de echte stormloop op dit gratis geld moet nog op gang komen.

Tussen wal en schip
Huiseigenaren met wat meer geld kunnen zich volgens de overheid makkelijker redden bij het verduurzamen van hun huis. Toch kan dat misschien tegenvallen. Als je niet rijk bent, maar ook niet arm genoeg voor gratis geld, val je een beetje tussen wal en schip. Dan stuit je op diverse drempels.

Zo’n drempel is de leenrente. Tot juni dit jaar kon je in Leiden, net als in Leiderdorp en andere gemeenten, een duurzaamheidslening met maar 1,6 procent rente aanvragen. Maar het Leidse potje van 1,7 miljoen euro is leeg en het is niet zeker of het wordt bijgevuld. De gemeente verwijst naar het Nationaal Warmtefonds. Dat rekent nu ruim 4 procent rente.

In harde euro’s doet die hogere rente eigenlijk weinig pijn: als je 25.000 euro leent, ben je per maand 34 euro extra kwijt. En omdat de rente aftrekbaar is voor de belasting, kost lenen bij het Warmtefonds de eerste jaren zelfs maar 11 euro per maand extra.

Inflatie helpt
Toch schrikt de hogere rente mensen af – totdat ze bij de bank aankloppen en merken dat je daar voor een extra hypotheekbedrag vaak 1.500 tot 2.500 euro afsluitkosten moet betalen. Dan is het Warmtefonds, zonder afsluitkosten, zo gek nog niet.

Een extra reden om met geleend geld energiebesparende maatregelen te nemen, is de inflatie. Want je blijft vijftien of twintig jaar lang hetzelfde maandbedrag betalen. In die tijd zal je loon of pensioen meestal stijgen, wat de last van die lening lichter maakt. Als de energie duurder wordt, blijft je maandelijkse besparing intussen toenemen. Tegelijk maakt je hogere woningwaarde de voordelen nog groter.

Tips
We spraken meer mensen die energiebesparende maatregelen hebben genomen. Die gaven deze tips:

Vraag advies. Via Energieleiden kan je een energiecoach boeken die gratis met je meedenkt welke maatregelen bij jouw huis passen.

Begin met isoleren. Zonnepanelen zijn erg populair. We komen daarop terug. Maar met louter zonnestroom kom je nooit voordelig de winter door. Bij energiebesparing hoort altijd goede isolatie. Van kierenjacht en radiatorfolie tot steviger isolatiemaatregelen.

Met/zonder aannemer. Je kunt alleen subsidie krijgen en van het Warmtefonds lenen als je een aannemer inschakelt. Handige klussers doen sommige dingen graag zelf. Kies dan iets dat niet onder subsidie valt, zoals stucwerk herstellen na isolatiewerk. Dan hoef je minder te lenen.

Twee maatregelen. Voor isolatiewerk en warmtepompen kan je ISDE-subsidie krijgen. Voor één maatregel krijg je 20 procent subsidie, maar twee acties binnen twee jaar krijgen 30 procent subsidie. Dat scheelt.

Geen kruimelwerk. Mensen willen hun huis vaak in etappes aanpakken, bijvoorbeeld per verdieping. Begrijpelijk, maar bedenk dat je voor kruimelwerk geen subsidie krijgt. Voor isolatieglas ligt het minimum op acht vierkante meter, bij gevelisolatie op tien vierkante meter.

Voor zelf klussen krijg je geen lening of subsidie.

Dit is aflevering vijf van de serie ‘Zijn we klaar voor de winter?’ waarin Sleutelstad onderzoekt hoe de verduurzaming van Leidse woningen verloopt. De research voor deze serie wordt mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds.

Duurzaamheid Leiden Leiderdorp verduurzaming Zijn we klaar voor de winter?