Gas minderen: hoe een jaren 30-huis van het gas af kan

Ook met een jaren 30-huis kan je van het gas af. Dat bewijzen Colin Wells en zijn vrouw in de Leidse De Ridderstraat. Een jaar geleden gingen de cv-ketel en radiatoren de deur uit. Een warmtepomp en vier airco-units houden het huis nu op een prettige temperatuur. En zes zonnepanelen houden de stroomkosten beperkt.

Na het rijtje tips voor snelle besparingsacties die hooguit een paar tientjes kosten, is het in de serie ‘Gas minderen’ van Sleutelstad tijd om verder vooruit te blikken. Want om het gasverbruik verder en blijvend omlaag te krijgen, zijn er grotere stappen nodig – ook bij oudere woningen. Daarom gingen we langs bij een gezin dat die grote stappen al aan het zetten is. Ze staken er flink wat geld in, maar dat levert ook iets moois op.

Colin en zijn vrouw Ingrid doen dit jaar mee aan de landelijke Duurzame Huizenroute. Op twee zaterdagen openen ook in Leiden een tiental huiseigenaren hun deur om te laten zien wat ze allemaal hebben vertimmerd om het energiegebruik te verlagen. Zaterdag 29 oktober was de eerste dag. Op 5 november is de tweede bezoekronde. Via de landelijke website kan je een bezoek afspreken – ook hier op De Ridderstraat 10.

Lees alle artikelen terug in het ‘Gas minderen’ dossier van Sleutelstad

Zoektocht
Het rijtje huizen in de Ridderstraat is feitelijk nog nét in 1929 gebouwd, maar vanwege de stijl noemen we het ‘jaren dertig’. Vanaf de straat gezien wijkt nummer 10 nauwelijks af van de buurhuizen. In het grote raam van de erker zit dubbel glas. En als je heel goed kijkt, zie je dat in de voegen van de bakstenen muur wat gaatjes zijn gevuld met nieuw cement. Dat verraadt de isolatie van de spouwmuur.

Dit blijkt pas een klein deel van het verhaal. Want de zoektocht naar een zo duurzaam mogelijk huis heeft 32 jaar geduurd: in kleine stappen, tot de tijd rijp was voor de sprong naar elektrisch verwarmen. Het gezin gebruikt nu alleen nog gas in de keuken. En daar wordt in maart een punt achter gezet.

Dubbel glas
In 1990 kwamen ze in dit huis. “Het was behoorlijk uitgewoond” vertelt Colin. “We hebben binnen een jaar de kozijnen vervangen, met dubbel glas.” Ook kwam er een nieuwe, zuinige cv-ketel – toen nog op gas.

Vijf jaar later, toen er twee kinderen bij waren gekomen, pakte hij eigenhandig de isolatie van het dak aan. Op zolder ging hij bezig met dekens van glaswol, die hij afdekte met gipsplaten. En in 2001 kwam er een serre op het zuiden bij, met beter dubbel glas.

Na vijftien drukke jaren met jonge kinderen was het tijd voor de volgende stappen. In de huiskamer werd bij de erker aan de kille noordkant eerst van binnen een isolerende voorzetmuur gezet. En in 2018 werden alle spouwmuren gevuld met isolerende thermoparels.

Kruipen
Het dak, de gevels en de ramen waren aan de beurt geweest. Om de hele ‘thermische schil’ van het huis te isoleren, moest alleen de vloer nog aangepakt. Ook dat deed de familie Wells, in 2018. Lieten ze de kruipruimte opvullen met isolerend schuimbeton? Dat leek riskant, want dan zouden leidingen en het riool onbereikbaar worden voor reparaties.

Na veel overleg viel de keus op isolerende Tonzon-dekens, die onder de vloer worden opgehangen. En om vocht tegen te houden, werden de bodem en wanden van de kruipruimte met een laag pvc-folie bedekt. Gelukkig was de kruipruimte net hoog genoeg (40 centimeter) voor de klussers om erin te kunnen kruipen.

Zacht zoevend
In 2020 vonden Colin en Ingridhet tijd voor de volgende stap. Vanwege het klimaat wilden ze van het gas af. Nu het huis zo goed geïsoleerd was, bleek dat mogelijk zonder extreem hoge kosten.

Tijd voor een klauterpartij. Op de dakkapel staat sinds een jaar een flinke warmtepomp. Die stuurt koelvloeistof naar vier ‘split-airco’ units, in de belangrijkste kamers. Net als in een tropische hotelkamer kan je die units met een afstandsbediening of app makkelijk regelen.

De warmtepomp op het dak is amper hoorbaar. Van de airco in de kamer hoor je soms een zacht zoevend geluid. Alleen als je hem in turbostand zet, is er wat meer geruis. Maar hinderlijk is het nooit.

“Wij moesten er vooral aan wennen dat die units in het zicht aan de muur hingen”, zegt Colin. “Maar na een maand zagen we ze niet meer”. Tegelijk was het weghalen van alle radiatoren ruimtewinst. “Daar kunnen we nu een stoel of kastje neerzetten.”

Het kostenplaatje
Voor warm water staat er intussen een aparte warmtepomp-boiler op zolder. Tegelijk liggen er op het dak zes zonnepanelen die de stroomrekening helpen verlagen. En als in maart ook de keuken omgezet is naar elektrisch, kan het huis helemaal van het gas af.

Maar hoe zit het met het kostenplaatje? Colin kijkt daarvoor naar de grote ingrepen van de laatste vier jaar. Die hebben samen zo’n 19.000 euro gekost. Een flinke investering, maar het levert ook wel wat op.

Het gasverbruik gaat van 1800 naar nul kuub. Tegelijk verdubbelt de stroomrekening van 3500 naar 7000 kilowatt-uur. Dat lijkt op het eerste gezicht geen geweldige deal, maar als je uitgaat van een gasprijs van 1,45 en een stroomtarief van 0,40 dan gaan de energiekosten van dit huis toch van 4300 naar 2800 euro per jaar. Met die 1500 euro voordeel zouden de kosten in 13 jaar terugverdiend worden.

Warmtecamera
Het kan nog beter, denkt Colin. De komende tijd wil hij een extra laag dakisolatie aanbrengen. “En het dubbelglas in de erker is nu dertig jaar oud. Dat mag wel eens vervangen worden door HR++ glas.” Met deze vervolgacties kan het stroomverbruik verder omlaag.

Maar eigenlijk vraagt hij zich niet af of hij van deze verduurzamingsacties financieel beter wordt. “Wij willen een klimaatcrisis helpen voorkomen.” Zonder aardgas voelen ze zich een stuk prettiger. En daarbij komt ook nog het verbeterde wooncomfort.

Voor wie zijn voorbeeld wil volgen, heeft Colin Wells nog een advies. “Verken heel goed je opties en laat je adviseren.” Hij is zelf erg tevreden over de hulp van een energiecoach. Erfgoed Leiden hielp hem aan een warmtecamera, zodat hij goed kon zien waar de warmtelekken van het huis zaten. En het Delfts bedrijfje Helder hielp uitrekenen hoeveel vermogen elke airco-unit moest hebben om een ruimte op temperatuur te houden. “Zo konden we de juiste keuzes maken”, zegt hij terwijl hij trots naar een van zijn stille airco-units wijst.

Dit is de tiende aflevering van een reeks berichten over “Gas minderen” van Sleutelstad. Deze serie is mede mogelijk gemaakt door het Leids Mediafonds

 

Duurzaamheid Leiden Maatschappij Gas minderen