Nieuwe opzet moet zorgen voor meer levendigheid bij viering Leidens Ontzet

De viering van Leidens Ontzet moet weer gepaard gaan met meer levendigheid. Dat is een belangrijke conclusie uit het onderzoek dat de gemeente Leiden heeft gedaan naar de toekomst van het ‘feest der feesten’. Daarin werd uitgezocht wat er nodig is om het stadsfeest toekomstbestendig te maken. Andere zaken die daarbij een belangrijke rol spelen zijn het vergroten van de beheersbaarheid en het verzekeren van de betaalbaarheid van de viering.

Tot en met 2019 werd het feest vooral in het centrum grootst gevierd met optredens op en rond de Nieuwe Rijn. In dat laatste jaar voor de coronapandemie bleek dat het veel te druk werd in het gebied, waardoor zich allerlei riskante situaties voordeden. “Ondanks de inzet van veel beveiligers en het afschermen van het gebied met hekken”, staat in een brief van cultuurwethouder Yvonne van Delft aan de gemeenteraad. “De conclusie was dat bij deze manier van vieren, het stadsfeest onvoldoende beheersbaar was.”

In de coronajaren die volgden werd er noodgedwongen maar weinig georganiseerd. Ook in 2022 en 2023 waren er minder evenementen. Dat had ook te maken met de oplopende kosten voor de ondernemers voor onder andere beveiliging, materialen, techniek en artiesten. De afname van de levendigheid van het feest werd door veel mensen betreurd. Dat bleek uit enquêtes van de fracties van D66 en VVD en later ook van een enquête die de gemeente zelf hield via participatieplatform Leiden DoeMee.

Om uit te zoeken hoe de viering ook voor de toekomst op een goede manier kan worden vormgegeven, stak Leiden het licht op bij een aantal andere steden waar stadsfeesten worden gehouden. Zo werden werkbezoeken gebracht aan gemeenten Súdwest-Fryslân (Sneekweek), Dordrecht (stadsfeest Big Rivers) en Nijmegen (Vierdaagse feesten). Deze steden hebben de afgelopen jaren dezelfde problematiek doorgemaakt. Bij alle drie de steden speelden betaalbaarheid van het feest een grote rol in de transformatie naar een nieuw model en bij Sneek was ook de beheersbaarheid een belangrijke voorwaarde die verbeterd moest worden.

Crowdcontrol
Een betere coördinatie heeft in de drie steden waar Leiden naar heeft gekeken een belangrijke rol gespeeld. Zo wordt er met een gezamenlijk sturingsmodel gewerkt dat ervoor zorgt dat ieder initiatief uit de stad wordt beoordeeld en meegenomen in een algeheel plan voor de viering van dat jaar. Het maakt daarbij niet uit of het initiatief van een ondernemer komt of van een andere partij. “Op die manier vindt er afstemming plaats tussen alle evenementen en activiteiten in de stad, waardoor programmering op elkaar afgestemd wordt en beveiliging integraal ingekocht en aangestuurd kan worden. Dit komt de crowdcontrol en beheersbaarheid van het feest ten goede.”

Het is de bedoeling dat ook in Leiden met zo’n soort model gewerkt gaat worden. Daarbij worden enkele vaste locaties in de stad aangewezen waar een evenement georganiseerd mag worden. Lokale initiatiefnemers kunnen zich voor deze locaties melden, maar dit kunnen ook andere evenementenpartijen zijn, als de daar gevestigde ondernemers geen gebruik willen maken van zo’n plek.

Maximaal uitbundig
Een aan te stellen kwartiermaker moet die samenwerking vorm gaan geven. In dat nieuwe ‘sturingsmodel’ trekt de gemeente zich terug als medeorganisator en treedt nog slechts op als subsidieverstrekker. Dat moet er onder andere toe leiden dat de kosten voor de gemeente voorspelbaarder worden. Voor de zomer moet duidelijk worden hoe het nieuwe model eruit gaat zien.

Omdat 2024 een lustrumjaar is voor de 3 October Vereeniging wordt het feest dit jaar extra groot gevierd. Of, in de woorden van de wethouder: maximaal uitbundig.

Cultuur Leiden Leidens Ontzet 2024