Deel dit bericht!  

Onderzoek Leiden koloniaal- en slavernijverleden via schilderijen en 3 Octoberoptocht

Een groep onderzoekers van de Universiteit Leiden kijkt naar hoe het koloniale verleden en de slavernij invloed hebben gehad op de samenleving in Leiden. Ze speuren in archieven, maar gaan ook in gesprek met Leidenaren om te achterhalen welke vragen er leven.

In het Keti Koti Verhalenhuis in de Raamsteeg vertellen Emma Sow en Sjoerd Ramackers over hun eerste bevindingen. Zo is Ramackers benieuwd of er in de zeventiende en achttiende eeuw mensen van kleur woonden in Leiden. En zo ja, hoe kom je die dan op het spoor? In papieren archieven kon hij niet veel vinden.

Verslaggeefster Gerry van Bakel in gesprek met jonge onderzoekers Sjoerd Ramackers en Emma Sow over hun onderzoek.

Kijkend naar schilderijen zag Ramackers in een aantal werken van de bekende Leidse schilder Frans van Mieris een vrouw van kleur. Ze was afgebeeld in de rol van dienstmeisje bij een rijke, witte vrouw. “Er is een tekening waaraan je kunt zien dat dit een vrouw moet zijn geweest die de schilder echt zelf heeft gezien en getekend.” In andere schilderijen zijn ook wel eens mensen van kleur te zien. “Maar in de beschrijving worden zij meestal niet eens benoemd.”

Praalwagen
Emma Sow dook in de geschiedenis van Leidens Ontzet en dan vooral de Grote Optocht op 3 oktober 1931 met als thema ‘Oost en West’. “Dat kwam eigenlijk door Sjoerd. Hij kwam een foto tegen in een beeldbank van Erfgoed Leiden van de Optocht uit 1931. Die ging over de koloniale gebieden. En je ziet duidelijk dat witte mensen zwart zijn geschminkt op een praalwagen met bananen. Men wil met de Optocht een mooi beeld schetsen van het leven in de koloniale gebieden, maar zonder de nare kanten te laten zien.”

Sow vond ook een briefje terug waarin gevraagd werd naar mensen van kleur uit Rotterdam die zouden kunnen meelopen in de Optocht. “Het was meer alsof ze het hadden over objecten die geleverd konden worden, dan over mensen”, zegt Sow daarover. “Ook in 1931 was er overigens al kritiek op het thema van de Optocht vanwege stereotype beelden.”

Huiswerk
Vanuit het publiek krijgen de onderzoekers naast vragen ook nog huiswerk mee. Sow en Ramackers zijn er alleen maar blij mee. “Dit is juist wat we graag willen en waarom we vanavond hier presenteren”, zeggen ze allebei. “We gaan er zeker mee aan de slag.”

In het voorjaar hopen ze hun onderzoek te publiceren. Je kunt hun onderzoek volgen via hun weblog.