Natuurvriendelijke oevers effectief in bestrijding rivierkreeften

Het aantal rivierkreeften in Polderpark Cronesteyn is met een factor zes à zeven afgenomen op de plekken waar de gemeente Leiden in het najaar van 2023 de steile oevers heeft afgegraven en vervangen door meer natuurlijke walkanten.

“De eerste resultaten laten zien dat de dichtheden kreeften bij een natuurvriendelijke oever aanzienlijk lager liggen dan bij een oever met steile kanten”, schrijft wethouder Ashley North in een brief aan de gemeenteraad. “Dat nadert de drempelwaarde, waarbij rivierkreeften geen negatief effect meer hebben op de ecologische waterkwaliteit, terwijl bij de steile oevers deze dichtheid juist nog tot de hoogst gemeten waarden in Nederland behoren.”

Graafgedrag
In 2022 is het Hoogheemraadschap van Rijnland samen met gemeente Leiden gestart met onderzoek naar kreeften in polderpark Cronesteyn. Uitheemse rivierkreeften vormen met hun vraat- en graafgedrag een probleem voor de ecologische waterkwaliteit en de stabiliteit van oevers. Omdat deze exoten zeer lastig zijn te bestrijden, werden onder andere diervriendelijke experimenten uitgevoerd, waaronder de aanleg van natuurlijke oevers.

De gedachte achter de natuurlijke oevers is dat kreeften er minder goed holen in kunnen graven, terwijl door de aanwezige oevervegetatie natuurlijke vijanden als vogels en vissen juist de kans krijgen om op rivierkreeften te jagen. (Afbeelding: Hoogheemraadschap van Rijnland)

Wijkvernieuwingen
Het water ecologisch gezond krijgen is een wettelijke taak voor de gemeenten. Leiden investeert daarom in watergangen met ecologisch beheer en natuurvriendelijke inrichtingen. Niet alleen in Cronesteyn, maar in de hele stad. North: “Zo zijn recent natuurvriendelijke oevers aangelegd in onder meer Park Kweeklust, aan de P.C. Hooftstraat en de Wassenaarseweg, bij het Dierenvoedselbos langs de Vlietweg, nabij de Zwartemeerlaan en in het Van Leeuwenhoekpark.”

De aanleg van natuurvriendelijke oevers is ook onderdeel van diverse duurzame wijkvernieuwingen. “Dat zorgt niet alleen voor minder kreeftenoverlast, maar het verrijkt onze leefomgeving ook met meer stadsnatuur”, besluit North.

Wegvangen
Een andere effectieve manier om de kreeftenpopulaties binnen de perken te houden is ‘beheersmatig wegvangen’. Dat blijkt uit proeven in andere gebieden. Volgens het hoogheemraadschap moet dat dan wel elke paar jaar worden herhaald en dat brengt hoge kosten met zich mee. Een hele grove schatting leert dat voor het gebied dat door Rijnland wordt beheerd een bedrag nodig zou zijn van zo’n 20 tot 25 miljoen euro per jaar. Zodra er wordt gestopt met het wegvangen, lopen de aantallen kreeften al snel weer op.

Leiden Maatschappij