Toetsen zijn niet heilig voor Mirjam de Vreeze-Westgeest, maar wel een instrument dat leerkrachten kan helpen bij het monitoren van leerlingen. “Helemaal geen toetsen in het onderwijs kan niet”, zegt De Vreeze, orthopedagoog-generalist bij schooladviesdienst 1801. “Als je in het ziekenhuis ligt wil je wel dat de arts weet wat hij of zij doet.”
Als orthopedagoog-generalist nam De Vreeze al jarenlang op verschillende scholen toetsen af. Statische toetsen. “Op een gegeven moment kwam vanuit een school de vraag wat ik wist van dynamisch toetsen. Niet zoveel, moest ik zeggen.” Voor De Vreeze de aanleiding zich erin te gaan verdiepen en onderzoek naar te gaan doen. Nu ligt er een proefschrift. “Zo is het gekomen”, zegt De Vreeze die afgelopen najaar promoveerde aan de Universiteit Leiden.
Kennismakers-presentatoren Gideon Roggeveen en Gerry van Bakel in gesprek met Mirjam de Vreeze-Westgeest over nut en noodzaak van toetsen.
Meten is weten. Maar toetsen en examens leveren ook veel stress op. Gevraagd naar haar eigen ervaring met toetsen, komt De Vreeze met een negatieve ervaring met haar eerste proefwerk Duits. “Ik haalde een één, want ik had alle zelfstandige naamwoorden zonder hoofdletter geschreven. En dat leverde heel veel fouten op.” Die dikke onvoldoende had ook een ander effect. “Ik vergat helemaal dat ik voor Frans een 9,9 had gehaald.” Met Duits is het nooit meer goed gekomen.
Effectief
Toetsen van leerlingen begint vaak al in groep 1. “We toetsen kinderen in het onderwijs om te kijken of ze zich ontwikkelen”, zegt De Vreeze. “Om te zien of je instructie effectief is, de kwaliteit van het onderwijs goed genoeg. Maar het is niet het enige. Een leerkracht moet ook kijken naar de eigen indruk van de leerling. En dat naast de toetsresultaten leggen.”
Het kan ook helpen om te ontdekken of een kind last heeft van dyslexie. “Zonder toetsen kom je daar niet zo gauw achter als docent”, zegt De Vreeze. “Er zitten vaak 32 kinderen in een klas. Je aandacht gaat wellicht eerder uit naar gedrag dat opvalt. Maar dat stille meisje achterin, waarvan je denkt daar wil ik er wel dertig van in de klas. Zie je die ook echt?”
Bereiken
Statische toetsen zijn het soort testen die iedereen wel kent. Op school bijvoorbeeld krijgt iedereen hetzelfde proefwerk en je maakt allemaal dezelfde vragen. “Dat zijn toetsen die je maakt zonder hulp van iemand anders. Dan toets je of een kind de stof beheerst. Maar bij dynamisch toetsen, kijk je naar het potentieel van een kind, wat kan een kind uiteindelijk bereiken. En daarbij geef je steeds feedback en observeer je ook hoe ze omgaan met de opdrachten. Maar die manier van toetsen is wel veel arbeidsintensiever.”
Kennismakers is een programma op Sleutelstad.nl over wetenschap, onderzoek en onderwijs. Elke dinsdagavond van 19.00-21.00 uur. Ideeën, tips? Mail ons op Kennismakers@sleutelstad.nl.
Sleutelstad Media
Middelstegracht 87A
2312 TT Leiden
E-mail
redactie@sleutelstad.nl
Telefoon Redactie
071 - 5235907
