Aanpak woningmarkt werpt vruchten af: honderden illegale situaties ontdekt

De woningmarktregulerende maatregelen die de gemeente Leiden rum een jaar geleden nam, beginnen resultaat op te leveren. Dat schrijft wethouder Julius Terpstra (Wonen) in een negen kantjes tellende brief aan de gemeenteraad. Er zijn honderden illegale woonsituaties opgespoord, te hoge huurprijzen zijn naar beneden bijgesteld en ook de opkoopbescherming lijkt te werken. De volgende stap is het inzetten van grootschalige handhaving bij verhuurders die de nieuwe regels nog aan hun laars lappen.

“Het reguleringspakket heeft inmiddels geleid tot veelbelovende eerste resultaten,” aldus een tevreden Terpstra. De maatregelen, die sinds vorig jaar van kracht zijn, zijn bedoeld om de leefbaarheid in wijken te beschermen, misstanden tegen te gaan en de woningmarkt eerlijker te maken. Het was volgens de wethouder een technisch, juridisch en strategisch complexe  operatie. “Mede door landelijke wetswijzigingen en weerstand van particuliere verhuurders.”

De kern van de Leidse aanpak is dat de verschillende vergunningen als een ‘net’ fungeren. Een verhuurder kan bijvoorbeeld geen vergunning voor ‘Goed Verhuurderschap’ krijgen als blijkt dat de woning illegaal is omgezet voor kamerverhuur. “Hierdoor worden illegale situaties geconstateerd en opgelost en wordt de veiligheid in panden vergroot,” legt Terpstra uit.

Hoge huren
Een van de meest opvallende resultaten komt uit de vergunning voor ‘Goed Verhuurderschap’. Deze is verplicht in een aantal aangewezen wijken. Hoewel pas 58 procent van de verhuurders een aanvraag heeft ingediend, blijkt uit de 1.448 verleende vergunningen een hardnekkig probleem: bij maar liefst veertig procent werd een te hoge huurprijs geconstateerd. Deze verhuurders zijn gesommeerd de huur te verlagen conform het woningwaarderingsstelsel.

Servicekosten
Het toezicht op de verleende vergunningen leidde ook tot het corrigeren van ‘fouten’ in huurcontracten, zoals onduidelijke all-in huurprijzen. Een concreet voorbeeld uit de brief is een pand in de wijk Levendaal Oost, waar studio’s aan internationals werden verhuurd met exorbitant hoge servicekosten. Na ingrijpen van de gemeente zijn de huurprijzen daar met gemiddeld 250 euro per maand verlaagd.

Intimidatie
Het ingestelde ‘Meldpunt Ongewenst Verhuurdergedrag’ werd in 2024 47 keer gevonden door huurders, met name voor meldingen over intimidatie, onderhoudsgebreken en te hoge servicekosten.

Illegale kamerverhuur
Ook de strijd tegen illegale kamerverhuur, de zogenoemde omzetting, levert concrete cijfers op. De gemeente vermoedde op basis van data-onderzoek 780 illegale situaties. Daarvan hebben slechts 265 verhuurders een vergunning aangevraagd. Er moeten dus nog zo’n 450 eigenaren in actie komen. Die adressen gaat de gemeente meenemen in het handhavingstraject.

Nul procent wijken
Sinds de invoering van de maatregelen was er speciale aandacht voor de zogenoemde nul procent wijken Transvaal, Noorderkwartier en De Kooi. Daar mogen op basis van de vastgestelde regels geen nieuwe kamerverhuurpanden meer bijkomen. Verhuurders van verkamerde panden zonder vergunning konden die tot 1 juli 2024 via een overgangsregeling alsnog aanvragen. Van de 116 bekende adressen hebben 32 eigenaren deze kans laten lopen, zo blijkt uit de brief van Terpstra. Voor hen is er geen weg meer terug: de verkamering moet worden beëindigd.

Voor huurders in panden die illegaal zijn omgezet, nam de gemeenteraad eerder de motie ‘Zachte landing’ aan om te voorkomen dat huurder op straat komen te staan. De gemeente heeft in dat verband onder meer gesproken met studentenhuisvester DUWO, maar wijst er op dat de verhuurders primair verantwoordelijk zijn voor het vinden van een oplossing, zoals vervangende woonruimte of een financiële compensatie. Het Huurteam Leiden staat huurders juridisch zo nodig bij.

Opkoopbescherming
De opkoopbescherming, die moet voorkomen dat beleggers betaalbare koopwoningen wegkapen voor de neus van starters, lijkt effectief. Van de 703 verkochte woningen die onder de regeling vielen, is in honderd procent van de gevallen sprake van een legale eigenaar-bewoner. Hoewel de handhaving hierop in 2024 minder prioriteit had, zal dit in 2025 worden opgevoerd.

Maatschappij Politiek