Raadsonderzoek en 'besluit met ballen'

De Leidse gemeenteraad wil een raadsonderzoek naar de structurele problemen rond projecten van de dienst Bouwen en Wonen. Er is steeds sprake van forse vertragingen en tekorten. Volgens het college ligt de oorzaak in de bestuurscultuur. Dat is de uitslag van het interpellatiedebat gisteravond naar aanleiding van forse problemen rond de uitbreiding van de Stadsgehoorzaal. De verbouwing daarvan loopt ernstige vertraging op en wordt telkens duurder. Ook neemt het college harde maatregelen bij de dienst Bouwen en Wonen.

Wethouder Witteman (PvdA) werd door partijgenoot Henny Keereweer op het matje geroepen nadat opnieuw financiële problemen rond de Stadsgehoorzaal boven water kwamen. Het project rond de Stadsgehoorzaal is het zoveelste project in de gemeente Leiden waarbij dat het geval is. De raad heeft een motie aangenomen van de PvdA om een commissie in te stellen die een vooronderzoek uitvoert naar de problemen. De commissie moet voor het zomerreces een heldere onderzoeksvraag formuleren en nagaan of een raadsenquête het beste middel is om de problemen boven tafel te krijgen.

Blame-game
Keereweer wilde weten of college er nu zicht op heeft wat de oorzaken van deze fouten zijn en zo ja, wat het college daar op de korte en ook op de lange termijn aan denkt te gaan doen. Ook de andere partijen trokken fel van leer. Arend-Jan Sleijster (VVD) stelde dat het blame-game is begonnen en schoof de schuld in de schoenen van PvdA-bestuurders Van Rij en Hillebrand. Burgemeester Lenferink betoogde direct dat er geen namen over tafel moeten gaan voor er een onderzoek gedaan is. Ook Paul van Meenen (D66) vond de toon te ‘afzettend tegen vorige colleges’.

Bestuurscultuur
Wethouder Witteman reageerde namens het college met stevige uitspraken en harde maatregelen. ‘Binnen de gemeente Leiden heeft lange tijd een bestuurscultuur bestaan, waarin het verwezenlijken van ambities belangrijker was dan het beheersen van de financiële situatie.’ Kritiek vanuit de ambtelijke organisatie werd niet op prijs gesteld en adequate planning en controle werden gezien als een bedreiging. ‘Wij constateren binnen de organisatie zelfs een bepaalde angst om tegenvallers bij het bestuur te melden.’ Dit was volgens het college een gevolg van de ‘wethouderscultuur’, waarin individuele wethouders een positie hadden verworven die op gespannen voet stond met de collegiale verantwoordelijkheid binnen het college.

Maatregelen
Om de ambtelijke cultuur te veranderen heeft het college al een aantal maatregelen aangekondigd. Alle projectleiders krijgen tot 15 juli de gelegenheid om openheid van zaken te geven over de financiële situatie van hun project. Ook kunnen alle ambtenaren risico’s en problemen melden en zo schoon schip maken. Daarnaast wordt de al eerder ingezette reorganisatie verder doorgevoerd. De grond- en vastgoedexploitatie is een chaos en wordt uiteengerafeld. Vanaf oktober gaat een extern bureau de risicovolle projecten doorlichten. Antoine Theeuwen (SP) noemde de plannen van het college een ‘besluit met ballen’. Ook de andere partijen waren unaniem van mening dat de maatregelen noodzakelijk zijn.

Verzwijgen
Het tekort bij de verbouwing van de Stadsgehoorzaal werd pas eind maart duidelijk, hoewel al in de zomer van 2006 forse problemen waren ontstaan. Ambtenaren hadden die niet gemeld. Ook werd pas 4 mei bekend dat de Stadsgehoorzaal een structureel tekort heeft op de exploitatie. De raad van commissarissen van de Stadsgehoorzaal wist dit al in 2005, maar mocht dit van de toenmalige wethouder niet melden aan de gemeenteraad. Hierdoor loopt de gemeente een structureel risico van 55.000 euro per jaar.

Raadsonderzoek
Alleen Paul Laudy (VVD) stemde tegen het raadsonderzoek. Hij is van mening dat het college de schuld teveel aan anderen geeft en zelf te weinig verantwoordelijkheid wil dragen. Ook had hij, evenals Jan-Jaap de Haan (CDA) de indruk dat het hele interpellatiedebat was voorgekookt. Keereweer gaf toe dat hij vooraf overlegd had met de wethouder, ‘maar alleen op hoofdlijnen’. Witteman had zijn reactie al kant en klaar bij zich, zoals ook Keereweer de motie al af had.

Leiden