'Play in China', Domino met stokjes!

In de bibliotheek van het Sinologisch Instituut in Leiden is een tentoonstelling te zien over Chinese spellen zoals bord-, kaart en dobbelspellen, onder de titel ‘Play in China’. Ook is veel historisch materiaal verzameld door dr. Oliver Moore, docent aan het Sinologisch instituut, waaruit blijkt dat veel spellen een zeer lange traditie hebben. Zo ziet men oude illustraties, foto’s, en ook bijzondere varianten in spellen, zoals Dominostokjes in plaats van de bekende Dominostenen. Een verklaring hiervoor is, aldus Moore, dat men met stokjes geen tafel nodig heeft en het spel dus op meer plaatsen gespeeld kan worden.

In zijn inleiding tijdens de opening van de tentoonstelling zei Moore dat er nog relatief weinig onderzoek is gedaan naar de historie en betekenis van het Chinese spel. Illustratief was het lot van de verzameling van een groot deskundige op dit gebied: Stewart Cullin. Na zijn dood is zijn verzameling in de VS door een universiteit op de markt verkocht en daardoor totaal verloren gegaan. Cullin onderzocht ondermeer het verband tussen waarzeggerij en bepaalde spellen. Daarnaast had hij een opmerkelijk (en omstreden) stokpaardje: hij beweerde dat elk spel uiteindelijk zijn oorsprong had in Korea.

“De oorsprong”, aldus Moore, “is meestal moeilijk vast te stellen. Het is mogelijk dat sommige spellen afzonderlijk zijn ‘uitgevonden’, bijvoorbeeld omdat ze voor de hand liggen, zoals Ganzenbord – volg een route naar het eindpunt. Schaak wordt bijvoorbeeld verschillend gespeeld in Centraal-Azie en China; de Chinese variant bevat sommige eenvoudiger zetten”.

Op de expositie wordt duidelijk, dat een fenomeen als de dobbelsteen ook al heel vroeg in China voorkwam. Dobbelstenen (guzi) met waarden 1-6 werden al in graven in de Qin-dynastie aangetroffen, rond 200 v.Chr.

De tentoonstelling loopt tot en met 31 oktober. De bibliotheek is geopend op maandag en dinsdag van 9.00 tot 19.00 uur, woensdag tot en met vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur. De toegang is gratis.

Bibliotheek Chinologie, Arsenaalstraat 1, Leiden.

Leiden