Deel dit bericht!  

Meetup Tegenlicht: een verrassing die prima uitpakte

Het is zo’n ‘dingetje’ uit de nieuwe tijd: een meetup. Een heel logisch dingetje. Stel, je maakt, bijvoorbeeld, een televisieprogramma en merkt dat dat in de huiskamer en tussen mensen tot discussie leidt. Waarom dan niet op verschillende plekken in het land spontane bijeenkomsten (laten) organiseren om verder te praten? Ziedaar de essentie van een meetup. Een programma als VPRO’s Tegenlicht is daarvoor bij uitstek geschikt omdat het ‘de toekomst’ tot onderwerp heeft: “eerste en enige future affairs-rubriek. Het is een programma over de toekomst zonder een vast format”. Ook in Leiden vond een eerste meetup plaats; naar aanleiding van de uitzending Einde van Bezit.

Andere verwachtingen
Dat werd het dus niet. Wie een discussie-avond verwachtte over ‘het einde van bezit’ kwam van een koude kermis thuis. Zo’n vijftig bezoekers waren komen opdagen in Dé Plek, ook van ver (Eindhoven). Met wisselende verwachtingen, zo bleek. Organisator Marike van IJssel was zich daar aan het eind van de avond niet zo van bewust. De uitzending was zó breed dat het voor de avond gekozen onderwerp ‘duurzaamheid’ er toch ook onder paste?! Het maakte de avond wel beperkter doordat gesprekken over geldsystemen, banken, bezít minder nadrukkelijk werden gevoerd. En van de andere kant: Leiden kent ook inwoners, netwerken die actief bezig (willen) zijn met duurzaamheid en die nu niet zijn bereikt.

Succesvol
Een mislukte of verloren avond was het zeker niet. Even drong zich het beeld van een klassieke vormingswerk-avond op: kennismakingsoefeningen, lezingen en een gestructureerde discussie-in-groepjes. Daarmee zou de avond onrecht worden gedaan. Na een korte pauze was er ampel ruimte – en werd die ruimte genómen – voor gesprekken; zo veel dat de avond ruim driekwartier later dan gepland eindigde. Voor herhaling vatbaar, en naar verluidt zal De Vrijplaats geregeld Tegenlicht-meetups gaan organiseren.

Kleijn: doel of middel?
Aftrapper René Kleijn hield de zaal de vraag voor of een circulaire economie een doel op zich is, of een middel? De vraag stellen, is ‘m beantwoorden. Kleijn ziet zo’n economie dan ook als middel. Een dúúrzame samenleving en economie is het doel. Alhoewel het goed is te hergebruiken en zo min mogelijk te verkwisten, móet de vraag worden gesteld hoeveel energie het kost bepaalde zaken terug te winnen. Want onder de streep telt het totale verbruik aan energie en grondstoffen. Dat kan goed leiden tot de conclusie dat herwinnen niet volledig haalbaar noch wenselijk is.

Rademaker: full service dienstverlener
Jelle Rademaker is ondernemer, één van die jonge mensen die “na hun studie plots ondernemer bleken te zijn”. Zijn product is een dienst: het adviseren van eigenaren van vooroorlogse woningen hoe die woningen zo energieneutraal mogelijk te maken. Want dat kan, ook in eeuwenoude grachtenpanden. Vooralsnog is De Groene Grachten, zoals het bedrijf heet, vrij klassiek van opzet. Maar de streefdoelen zijn dat minder: Groene Grachten wil advieswerk gratis gaan doen en als één van de oplossingen voor de klant de benodigde apparatuur gaan leasen. En men wil deelgenoot zijn in een – nog niet bestaand – netwerk van betrokken ondernemers die sámen duurzaam bouwen en onderhouden mogelijk maken. Groene Grachten als de probleem-oplossende one stop shop voor de milieubewuste gebouweigenaar.

Schrama: inkopen met eigen verpakking mee
In Leiden gaat Jeroen Schrama proberen een verpakkingsvrije winkel te beginnen. Ook hij is “ineens ondernemer, terwijl ik eigenlijk dacht een luie ideeënman te zijn”. Dat levert het beeld op van iemand die “een schijthekel heeft aan politici”, een soort idealist zonder vertrouwen als je hem hoort praten, maar die het toch gaat doen; in elk geval proberen.

Tegenlicht waardig
Gesprekken waaraan iedereen meedoet en de kans krijgt mee te doen: je ziet ze niet zó vaak. Nu wel. De charme was dat de gesprekken zich moeizaam hielden aan de gedachte structuur, van toekomstvisie naar hedendaagse realiteit. Interessante gesprekken over toekomstverwachtingen, wereldbeelden en vooronderstellingen bleken populair. Het was dit deel dat ook het meest ‘Tegenlicht-achtig’ leek: eigenwijs, eigenzinnig, kritisch en met óók oog voor de negatieve effecten van toekomstbeelden.