Stadhuis wordt Hof van Leiden met binnentuin

Office Winhov & Studio Linse hebben met hun gezamenlijke voorstel ‘Hof van Leiden’ de architectenselectie voor de verbouwing van het stadhuis gewonnen. Dat heeft wethouder Marleen Damen (PvdA, financiën) bekendgemaakt. De voorstellen van de bureaus BiermanHenket architecten en CEPEZED zijn daarmee afgevallen. Hoeveel de verbouwing gaat kosten wil Damen niet zeggen. Daar zouden marktpartijen hun offertes op kunnen afstemmen, waardoor Leiden teveel zou gaan betalen.

Wethouder Marleen Damen legt aan Chris de Waard uit wat er zoal gaat veranderen aan het stadhuis.

De toren van het stadhuis, hier te zien door de overkapping die mogelijk wordt verwijderd of vervangen, wordt opengesteld voor het publiek. Op het stadhuisplein komt een maquette van de historische binnenstad. Bezoekers kunnen dan makkelijker hun route door Leiden plannen.

De gemeente heeft begin dit jaar drie bureaus gevraagd om een voorstel te doen het monumentale stadhuis geschikt te maken voor flexwerken en de ruimte efficiënter en duurzamer te benutten voor bestuurlijke en ambtelijke huisvesting en de samenwerking met de stad.

Hof van Leiden
In het plan ‘Hof van Leiden’ wordt het atrium van het stadhuis ingericht als omsloten tuin, net als in het oorspronkelijke ontwerp van het stadhuis van architect C. J. Blaauw, uit de jaren dertig van de vorige eeuw. “Zo’n Hortus Conclusus geeft extra kwaliteit aan de omliggende kantoorverdiepingen,” denkt de selectiecommissie die unaniem voor dit ontwerp koos. “Bovendien sluit de groene hof aan op de beroemde hofjes van Leiden. Door de tuin in te zetten binnen het klimaatconcept van het gebouw, vormt het zowel een technische als symbolische bijdrage aan de duurzaamheidsambitie van de gemeente.”

Het hart van de tuin wordt volgens de winnende architecten gevormd door de ‘spectaculair bloeiende Tulpenboom’. “Het is de boom die Boerhaave plantte in de Hortus Botanicus en op het landgoed Oud Poelgeest. De boom die Jan Wolkers inspireerde voor zijn laatste grote schilderij; Het Grote Gele Doek dat te zien is in het Museum de Lakenhal.”

 

Op de eerste etage wordt de commissiekamer verplaatst naar de plek waar nu nog onder meer GroenLinks, de SP en Leefbaar Leiden hun fractiekamers hebben. Op de plek waar nu nog wordt vergaderd, wordt de vide in oude luister hersteld.

Die mening deelt niet iedereen. Een medewerker van de gemeente die om begrijpelijke redenen anoniem wil blijven, reageert teleurgesteld: “Ik werk al heel lang in het stadhuis. Het is te erg voor woorden, ze hebben geld tekort, maar gaan wel een soort nieuw stadhuis bouwen! Het is gewoon weggegooid geld.”

In die mening staat de medewerker niet alleen. Zo zegt Hilde in reactie op onze eerste berichtgeving op Facebook: “Bij de vorige verbouwing 20 jaar geleden, werd er korte metten gemaakt met de zielloze tuin waar nooit iemand gebruik van maakte. Dat weet ik uit ervaring. Het zou toch wel te gek zijn wanneer het dak, volgens mij een ingewikkelde en hele dure constructie, er nu alweer af zou gaan. Wat een kapitaalvernietiging. En doodzonde om het mooie atrium weg te halen. Bedenk daar dan een nieuwe functie voor.”

Het huidige atrium wordt omgevormd tot ‘stadsfoyer’.

Ook oud-wethouder jan-Jaap de Haan reageert verbaast op het plan om de overkapping te verwijderen of te vervangen: “Die zit er net 15 jaar!”. Zijn CDA-partijgenoot Egbert Hendriks vindt dat er een probleem wordt opgelost dat niemand heeft. “Het is ook een enorme desinvestering voor een prima atrium. Dat is juist een van de leukste moderne toevoegingen. Een tuin daar gaat niks toevoegen, tenzij je maar meteen van het hele stadhuis een vijf sterren hotel zou maken met een restaurant en terras.”

Wethouder Marleen Damen is wel dolenthousiast: “Met het voorstel van Office Winhov & Studio Linse komt een stukje geschiedenis weer tot leven en werken we tegelijkertijd aan een duurzamer en toekomstbestendig stadhuis. Het ontwerp past goed bij onze ambitie de stad te vergroenen en tegelijkertijd sluit de ‘verborgen’ tuin mooi aan op Stad van Ontdekkingen.”

De publieksbalies verhuizen op termijn naar het stationsgebied waar de gemeente op zoek is naar een geschikte plek voor de ambtenarenhuisvesting. Tijdens de verbouwing gaan ze naar het Stadsbouwhuis aan de Langegracht.

Naast de nieuwe stadsfoyer met vergaderzalen en commissiekamers worden aan de kant van de Mandemakerssteeg een nieuwe lift en trappenhuis voor medewerkers toegevoegd. In de vleugel tussen de Breestraat en het Stadhuisplein worden de werkruimtes voor de fracties in de gemeenteraad gerealiseerd. Op de kantoorverdiepingen komen verschillende soorten werkruimtes voor de nieuwe gemeentelijke organisatie.

In het rapport van de beoordelingscommissie lezen we ook lyrische commentaren: “De groene tuin biedt op een verrassende manier meerwaarde aan het stadhuis in zijn nieuwe hoedanigheid. Daarnaast komt het voorstel van de tuin voort uit een grondige analyse van het gebouw en wordt de cultuurhistorische betekenis van het gebouw erdoor versterkt.” De beoordelingscommissie bestond uit een onafhankelijk voorzitter, de projectmanager van het stadhuis, vertegenwoordigers van de Welstands- en Monumentencommissie Leiden, Erfgoed Leiden e.o. en van facilitaire zaken.

Planning
Het nu gekozen plan vormt het vertrekpunt voor het ontwerpproces waarin met diverse specialisten en in overleg met alle betrokkenen het voorstel verder wordt uitgewerkt. Naar verwachting kan in oktober een structuurontwerp worden afgegeven op basis waarvan in november een besluit kan worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Als alles verloopt volgens de planning wordt het nieuwe stadhuis in 2020 opgeleverd.

Office Winhov en Studio Linse
Office Winhov en Studio Linse werkten eerder samen aan de renovatie en herinrichting van een monumentaal gebouw van de Universiteit Tilburg. Bij het ontwerp van de hof in het stadhuis Leiden hebben beide bureaus samengewerkt met H+N+S landschapsarchitecten. Studio Linse heeft ruime ervaring met de inrichting van kantoren voor flexibel werken en met het inrichten van publieksinterieurs en horecagelegenheden.

In een filmpje leggen de architecten uit hoe ze tot hun ontwerp zijn gekomen.

Eerder gerealiseerde werk van de winnende bureau-combinatie is onder meer de inrichting van de restaurants in het Rijksmuseum, de ledenlokalen van Artis en het interieur van De Plantage (Artis complex), het centraal station Rotterdam en Café Engels in het Groothandelsgebouw. Op dit moment werkt Studio Linse aan het interieur van de Royal Opera House in Londen. Office Winhov werkt aan de transformatie van diverse rijksmonumenten zoals de transformaties van het voormalige Rijkskantoorgebouw voor Geld- en Telefoonbedrijf en de oude Kas Bank in het centrum van Amsterdam die in 2016 zijn opgeleverd.

Momenteel werkt Office Winhov onder andere aan de renovatie en uitbreiding van het Amstel Station, de herbestemming van het voormalige V&D complex aan de Kalverstraat en de renovatie voor de Koninklijke Academie van Wetenschappen van het monumentale Trippenhuis in Amsterdam.

Leiden Politiek Verbouwing Stadhuis Leiden