Centrale dodenherdenking Leiden weer bij monument Molen de Valk

De Stichting Dodenherdenking Leiden heeft de herdenking van 4 mei geheel in het teken gezet van de ontruiming van het Joods weeshuis aan de Roodenburgerstraat en het daarop volgende transport en de moord op vrijwel alle kinderen en het personeel van het weeshuis. De bijeenkomst vindt net als de afgelopen paar jaar plaats in de Pieterskerk. De kransleggingen en de twee minuten stilte worden weer gehouden bij het monument bij Molen de Valk.

Dit ongekend gruwelijke hoofdstuk uit de Leidse oorlogsgeschiedenis speelde zich af in maart 1943, dit jaar 75 jaar geleden. De kinderen en het personeel werden via station Leiden afgevoerd en via doorgangskamp Westerbork in veewagons naar concentratiekamp Sobibor vervoerd. Daar werden ze vrijwel onmiddellijk vergast.

Sprekers
De journalisten/presentatoren Frits en Barbara Barend zijn de hoofdsprekers bij de herdenkingsdienst op 4 mei in de Pieterskerk (aanvang 18.30 uur). Vader en dochter groeiden op in een milieu waarin de oorlog nooit ver weg was.
Frits Barend: “Mijn grootvader en zijn broers, mijn grootmoeder en overgrootmoeder, ooms, tantes, nichtjes en neefjes, zijn allemaal in concentratiekampen vergast of op een andere manier vermoord. Het is niet te bevatten. Bijna veertig naaste familieleden Barend werden in één klap, op één dag, vermoord’”.

Frits Barend zei dan ook graag ja op de vraag van de Stichting Dodenherdenking Leiden of hij op 4 mei in de Pieterskerk wil spreken. “We moeten blijven herdenken, ook zoveel jaar na de oorlog. Dat is nodig.” Ook Barbara Barend zegde spontaan haar medewerking aan de herdenkingsdienst toe. “Mijn vader en ik hebben met elkaar gemeen dat we aan dit soort herdenkingen altijd willen meewerken. Ik ben ook blij – nou ja, blij, het doet me altijd deugd dat mensen dit nog willen organiseren.”

Frits was het verhaal over het Joods weeshuis al wel bekend. “Het is niet alleen een ‘Leids’ verhaal, maar ook dat van andere instellingen met kinderen in ons land, die op soortgelijke wijze zijn ontruimd.”

Muzikale medewerking aan de herdenkingsdienst wordt verleend door een kinderkoor, de Leidse zangeres Aukelien van Hoytema, violiste Josje ter Haar en pianist Carel Schweig. Het orgel van de Pieterskerk wordt bespeeld door organist Erik van Bruggen.

Na afloop van de dienst volgt een Stille Tocht vanaf de Pieterskerk naar het Bevrijdingsmonument bij molen De Valk. Op die plaats worden de gebruikelijke twee minuten stilte in acht genomen, waarna de Leidse stadsdichteres Marianne van Velzen een gedicht zal voordragen. De muzikale omlijsting bij het monument wordt verzorgd door K&G 3.

Boekje ‘Lotte’ naar scholen
Voor deze gelegenheid heeft de Stichting Dodenherdenking Leiden, in samenwerking met de gemeente Leiden, het boekje Lotte laten herdrukken. Het beschrijft het tragische jonge leven van een tweetal bewoners van het huis – Lotte Adler en haar zusje Henny – en hun reis naar Sobibor. Lotte werd geschreven door mevrouw Mien Stam-van der Staay, klasgenootje en vriendin van Lotte. Het boekje is aangeboden aan de leerlingen van de achtste groepen van de basisscholen en de eerste klassen van het voortgezet onderwijs in Leiden. Voor alle aanwezigen bij de dienst in de Pieterskerk is ook een exemplaar van Lotte beschikbaar. Ook kreeg elke school een exemplaar van de indrukwekkende dvd Bagage van Leiden – Een Joods weeshuis in oorlogstijd – waarin het gehele verhaal wordt verteld aan de hand van veel authentiek beeldmateriaal.

Haagsche Schouw
Op 4 mei worden traditiegetrouw ook de 51 jonge militairen herdacht, die bij het Haagsche Schouw zijn gesneuveld bij de inval van de Duitsers op 10 mei 1940. Dat gebeurt al sinds 1941. Spreker is dit jaar Emile Jaensch, burgemeester van Oegstgeest. Ten tijde van de inval was het Haagsche Schouw Oegstgeests grondgebied. De laatste veteraan en overlevende van deze ‘Slag om de Residentie’, de nu 98-jarige heer W.L. Witvliet, zal zelf de namen van de 52 gestorven medestrijders voorlezen.

Muzikale medewerking verleent de Band of Liberation. Aanvang 4 mei 15.00 uur bij het monument Het Haagsche Schouw. Na het welkomstwoord door Ton Kohlbeck, voorzitter Stichting Dodenherdenking Leiden, worden de namen van de gevallenen voorgelezen, gevolgd door de toespraak van Emile Jaensch. De bijeenkomst wordt besloten met twee minuten stilte, het Wilhelmus, een bloemlegging en défilé.

Leiden Maatschappij