Gevangenisstraf wegens overtreden behoorlijk werkgeverschap

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft gevangenisstraffen tot 22 maanden geëist tegen twee mannen die een wasserij in Amsterdam bestierden. Het OM verwijt hen arbeidsuitbuiting.  Volgens het OM hebben de verdachten, een 42-jarige uit Amsterdam en een 52-jarige man uit Leiden, hun werknemers naar Nederlandse maatstaven zeer lage beloning gegeven en onder slechte en ongezonde omstandigheden arbeid laten verrichten.

“Dat zijn op zich niet meteen alle ingrediënten om te komen tot het bewijs voor arbeidsuitbuiting. Maar er speelde in deze zaak meer. Zo werden ook de grenzen van behoorlijk werkgeverschap overtreden. Het is een cumulatie van misstanden die deze zaak beneden de grens van slecht werkgeverschap hebben getrokken”, aldus de officier van justitie.

Het onderzoek door Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ISZW) startte, nadat beide verdachten in een lopend onderzoek in beeld kwamen. De 42-jarige verdachte was geen onbekende van ISZW, want bij twee eerdere onderzoeken was hij ook in beeld en dat leidde tot een veroordeling voor onder andere mensenhandel. De twee verdachten runden de wasserij samen, maar de 52-jarige man zwaaide volgens de officier de scepter op de werkvloer. Het was vooral zijn handelen dat de slachtoffers zo onder druk zette. Handelen waarvoor zijn baas medeverantwoordelijk zou zijn.

Werkomstandigheden
De officier vindt dat er op zo’n grove schaal misbruik is gemaakt van de werknemers in de wasserij dat niet meer alleen gesproken kan worden van slecht werkgeverschap. “We hebben hier te maken met een zodanige opeenstapeling van misstanden dat sprake is van een exces en derhalve van mensenhandel.” Volgens de officier waren de temperaturen in de wasserij hoog en de nachtelijke uren van rust kort. De werknemers zouden lange werkdagen maken en sliepen in de wasserij waar nauwelijks privacy en voldoende leefruimte was en de persoonlijk voorzieningen gering waren. Er zouden zelfs ratten door het bedrijf lopen.

Ook vindt het OM dat de werkomstandigheden gevaarlijk waren. Uit een opgemaakt Arbo-rapport zou blijken dat de arbeidsplaats door de werknemers niet veilig kon worden betreden of verlaten, stroomkabels zouden vrij toegankelijk zijn, de nooddeur was gebarricadeerd, de keuring van een heftruck was verlopen en er zou tot slot sprake zijn van beknellingsgevaar en slip- en wegglijdgevaar. Vermoedelijk werd er ook gewerkt met chemische stoffen en hete machines, maar de werknemers kregen geen beschermende kleding.

Dubbeltje
Uit het dossier blijkt volgens de officier verder dat de verdachten maar een doel hadden: zo veel mogelijk omzet draaien tegen zo weinig mogelijk kosten. “Dat de werknemers ook niet allemaal fiscaal zijn verantwoord en voor te weinig uren in de boeken stonden, is ook veelzeggend. Alles was er op gericht om het buiten het zicht van de overheid te houden en voor een dubbeltje op eerste rang te zitten ten koste van het personeel”, aldus de officier.

Door de vele uren die er gewerkt moesten worden en het loon dat niet werd uitbetaald, bleef het personeel noodgedwongen in de wasserij slapen. Het personeel ontving volgens het OM een lage beloning voor het werk dat zij verrichtten en werkten onder ongezonde omstandigheden. Het loon werd niet volledig uitbetaald door de betrokkenen en hen werd vermoedelijk voorgehouden dat het verlate loon alsnog zou worden uitbetaald. Vanwege de hoop op het alsnog uitbetalen van het loon, bleven de werknemers in de wasserij werken. Vakantiegeld en salarisstroken hadden ze volgens de officier nooit ontvangen. De arbeidscontracten waren in het Nederlands, terwijl de werknemers die taal niet machtig zijn.

Arbeidsuitbuiting
Arbeidsuitbuiting is volgens de officier van justitie een zeer ernstig feit. “Het staat niet voor niets omschreven als misdrijf tegen de persoonlijke vrijheid.” De straf kan daarom ook hoog  zijn: er staat maximaal twaalf jaar op. “De verdachten wisten dat ze werkten met arbeiders die de Nederlandse taal niet machtig waren en zich veel minder goed konden verzetten tegen deze werkomstandigheden dan Nederlands sprekende werknemers die de loketten daarvoor beter weten te bereiken. Ik reken de verdachten dat zwaar aan.”

Strafeis
De officier van justitie verwijt de verdachten ook concurrentievervalsing. “Regels werden structureel niet nageleefd, er is geen of te weinig loon uitbetaald en premies werden niet afgedragen. Door deze handelwijze konden ze onder de prijs werken.”

Branchegenoten, wasserijen en stomerijen die wel conform de regels werken, hebben volgens het OM aanzienlijk hogere loonkosten die betaald moeten worden. “En kosten om hun werknemers in een veilige werkomgeving te laten werken, inclusief beschermende kleding en machines die aan de voorgeschreven periodieke keuring worden onderworpen. Ik neem het de verdachten ernstig kwalijk dat zij het hiermee voor alle bedrijven die het wel netjes willen doen, het onmogelijk hebben gemaakt te concurreren”, zei de officier op de zitting. Ze vond een gevangenisstraf van 22 maanden tegen de 42-jarige verdachte op de plaats. Tegen de 52-jarige man eiste de officier gevangenisstraf van 18 maanden.

De rechtbank maakt later bekend wanneer zij uitspraak doet.

112 Sleutelstad Leiden