Lange restauratie van 'uniek stuk' is klaar en staat in Volkenkunde

Het bijna tweehonderd jaar oude Japanse kamerscherm is ruim vier meter breed en ongeveer 1.70 meter hoog. Het kamerscherm is een werk van de Japanse schilder Kawahara Keiga. In 2018 dook het op bij een eigenaar die het privé in bezit had. Het was toen niet in een goede staat en daarom is het museum lang bezig geweest met de restauratie. Dat is nu helemaal klaar en het ‘unieke stuk’ staat inmiddels in het museum.

Op het enorme kamerscherm staat een schildering van de baai van het Japanse Nagasaki van ongeveer 200 jaar geleden. Er is veel te zien. Onder andere het eilandje Deshima met Nederlandse handelspost, Chinese schepen en een Nederlands handelsschip waar veel over bekend is na onderzoek, vertelt conservator Daan Kok van Museum Volkenkunde enthousiast.

“Toen het werk in 2018 door het museum verworven werd wisten we al dat we een heel ingrijpende restauratie moesten doen. Het kamerscherm was nooit eerder gerestaureerd en verkeerde in een behoorlijk matige staat.” Het restaureren was een tijdrovend proces. Er is in totaal twee jaar aan gewerkt. Maandelijks werd op een blog bijgehouden hoe de restauratie verliep.

Om het restaureren mogelijk te maken, heeft het museum geld opgehaald via een crowdfundingsactie. “Dat was voor ons spannend want dat hadden we nog nooit eerder gedaan. We wisten dat er veel aandacht was voor dit stuk maar het was natuurlijk spannend of mensen wilden bijdragen aan de kosten van de restauratie. We hebben veel positieve respons ontvangen en het doel behaald. Daarvoor zijn we de donateurs enorm dankbaar.”

Burgemeester Nagasaki
Het werk werd ontdekt tijdens een etentje bij de toenmalige eigenaren. Het was toen al 100 jaar in privébezit van een Nederlandse familie. De eigenaren wisten wat er op het kamerscherm stond afgebeeld, maar niet wie het had geschilderd. Toen ze een gast te eten hadden die van Japanse kunst hield, bleek het om een werk van Kahawara Keiga te gaan. Daarna is de vondst via twee oud-conservatoren bij het museum terecht gekomen.

Toen het stuk werd verworven was het ook in Japan groot nieuws. “Van deze schilder was niet bekend dat die ook op zulk groot formaat gewerkt had. Het is daardoor een uniek stuk. Ik werd ook gebeld door de burgemeester van Nagasaki om te feliciteren. Hij liet een paar dagen geleden nog weten dat hij ontzettend blij is dat de restauratie nu is afgerond.”

Deshima Experience
Een aantal dingen over het kamerscherm is nog niet bekend. Zo heeft het onderzoek nog niet uitgewezen voor wie het is geschilderd door Keiga. Ook waar het werk de eerste 100 jaar van haar bestaan heeft gestaan, is niet bekend. Daarvoor lopen nog onderzoeken.

Het museum heeft speciaal voor dit stuk een online app gemaakt zodat mensen van over de hele wereld het kunnen bewonderen. Met de Deshima Experience kun je het kamerscherm digitaal in je eigen omgeving neerzetten. In augmented reality kun je het scherm dan bekijken met verschillende verhalen die erbij horen. Meer informatie daarover is te vinden op de website.

Maquette van het eiland Deshima dat op het kamerscherm te zien is

Cultuur Leiden