Nieuwe winkels brengen streekproducten naar Leidse binnenstad

In de Leidse regio zijn verschillende boerderijen en producenten te vinden, maar de Leidenaar weet niet altijd de weg naar hun lokale producten te vinden. Twee nieuwe winkels openen deze maand in Leiden hun deuren en brengen deze lokale producten naar de Leidse binnenstad. Met als doel: werken aan een duurzame, lokale en transparante voedselketen.

Door de streekproducten naar de stad te brengen, willen de nieuwe winkels Rechtstreex en Oogst duurzame keuzes bij de boodschappen voor de Leidse consument toegankelijk maken. Door de handelsketen kort te houden kunnen klanten eenvoudig informatie krijgen over de manier waarop het voedsel verbouwd is. Dit is niet alleen fijn voor de klanten maar ook voor de boer. Die krijgt met meer afzet de mogelijkheid en de ruimte om op een winstgevende manier te verduurzamen.

Het doel van de nieuwe winkels is hetzelfde, de winkelvorm verschilt. Bij het wijkpunt van Rechtstreex kun je online je boodschappen bestellen. Wijkchef Hugo zorgt er dan voor dat die boodschappen op woensdagmiddag in Galerie Café Leidse Lente voor je klaarstaan. Oogst is een onbemande winkel aan de Maresingel, waar je elke dag boodschappen kunt doen. De winkel wordt drie keer per week aangevuld met verse producten. Je opent de winkeldeur met je app. Als je klaar bent geef je in de app aan, wat je in je mandje hebt gestopt en reken je af. Een camera controleert of dat klopt.

Korte keten
Voor beide winkels is de korte keten tussen producent en klanten erg belangrijk. “De korte keten geeft onze klanten de mogelijkheid om bewust te kiezen”, vertelt Hugo van der Haak. Hij beheert sinds twee weken het wijkpunt van Rechtstreex, naast zijn overige werkzaamheden voor dat bedrijf. “Als je op onze website kijkt, kun je zien wie de producten maakt en hoe ze dat doen. Sommige klanten willen bijvoorbeeld biologisch bestellen, anderen verpakkingsarm. Wij bieden klanten de ruimte om daarin te kiezen.”

Hugo van der Haak in het Rechtstreex-wijkpunt. (Foto: Rechtstreex)

Rechtstreex is enkele jaren jaren geleden in Rotterdam begonnen en heeft wijkpunten in heel Zuid-Holland. De producenten liggen in een straal van 50 kilometer rond de distributiecentra in Rotterdam en Den Haag: de vervoerskosten zijn dus laag. Transparantie over de kosten is voor Rechtstreex erg belangrijk. “De boer of maker bepaalt de prijs, waarmee hij of zij zijn bedrijf op een financieel duurzame manier kan voortzetten. Daarbovenop heeft Rechtstreex een standaard marge om de logistieke kosten te dekken. Op de website zie je precies, welk gedeelte van de prijs naar de boer gaat.”

Regeneratieve landbouw
Oogst opent deze week zijn eerste winkel in Leiden: zondag is de officiële opening. Dat Leiden de locatie is van de eerste winkel, komt omdat oprichters Fennie Landsbergen en Joost van Schie elkaar vonden in hun zoektocht naar het rendabel maken van regeneratieve landbouw. Dat is een duurzame manier van landbouw waar de gezondheid van de bodem centraal staat, door de natuur haar werk te laten doen en geen gif te gebruiken.

Fennie was bij haar eerdere werk in Afrika in deze landbouwvorm geïnteresseerd geraakt en wilde kijken, of zij hier ook in Nederland iets in kon betekenen. Ze ontdekte dat het ontbreken van een verdienmodel een belangrijk knelpunt was voor boeren: natuurinclusief landbouwen kost immers meer tijd en geld. Met Oogst probeert ze een verdienmodel te creëren.

Joost van Schie is boer op boerderij De Eenzaamheid, dat in de Zwanburgerpolder midden in de Kagerplassen ligt. Joost is juist aan het uitzoeken, op welke manier het familiebedrijf op een regeneratieve manier melk en kaas kan produceren. Daarnaast werkt hij nu samen met Fennie aan het opzetten van de eerste Oogstwinkel: Joost zal de eerste winkel exploiteren en bevoorraden met producten van verschillende makers uit de regio.

Fennie Lansbergen voor de nieuwe Oogstwinkel. (Foto: Maurice Hettfleisch)

De Oogstwinkel moet de boer werk en zorgen uit handen nemen. “Veel boeren proberen al veel lokaal te verkopen, maar dat kost natuurlijk heel veel tijd”, vertelt Fennie. “Vaak moeten de boeren zelf voor de lokale leveringen zorgen. Doordat wij de producten op de boerderij ophalen, nemen wij die zorgen bij hen weg.” In de Oogstwinkel zullen verschillende streekproducten te vinden zijn. Producten van het land, zoals zuivel, groenten en fruit, maar ook brood, ijs en Pronckbier.

Geen concurrenten
Ondanks dat Rechtstreex en Oogst allebei dezelfde producten aanbieden, zien zij elkaar niet als concurrenten. “De initiatiefnemers van Oogst zijn eerder collega’s”, zegt Hugo. “We werken aan dezelfde doelstelling.” Fennie kan zich daar helemaal in vinden: “Ik denk dat het belangrijk is dat er meerdere ‘korte-keteninitiatieven’ ontstaan, want het is gewoon superleuk om dichtbij te kopen en het was nog niet heel makkelijk om dat te doen.”

Duurzaamheid Economie Leiden Maatschappij Regio