Deel dit bericht!  

Kinderopvang speciaal onderwijs: kinderen tussen wal en schip

De opvang van kinderen in het speciaal onderwijs is ingewikkeld. Spelen met kinderen uit de buurt is geen optie, want dan worden ze gepest of buitengesloten. Ze zitten op het speciaal onderwijs, hebben extra aandacht nodig voor hun sociale ontwikkeling. Maar juist voor deze kinderen is de opvang buiten de schooluren drastisch ingeperkt.

Michelle heeft een zoon (13 jaar) in het tweede jaar van het speciaal voortgezet onderwijs, Eric heeft een zoon van 11 jaar op het speciaal onderwijs. Het is voor deze ouders al maanden schipperen en zichzelf wegcijferen. In de zomer van 2021 verdween de buitenschoolse opvang voor hun kinderen en werd de naschoolse opvang afgeschaald. Ze willen graag hun verhaal doen, maar liever zonder achternaam te noemen.

Voetballen
Het gaat ze niet alleen om een goede opvangplek voor hun kind, zodat ze zelf kunnen werken of aandacht besteden aan andere kinderen in het gezin, maar vooral om hun kind met een beperking zoveel mogelijk ondersteuning te bieden bij zijn sociaal-emotionele ontwikkeling. “Hij houdt van voetballen,” zegt Michelle, “hij weet wel dat hij tegen de bal moet trappen, maar heeft geen idee welke kant op. En ook niet wie er in zijn team zit. Hij voetbalt daarom het liefst met mij, want met de kinderen in de buurt heeft hij minder aansluiting. Met als resultaat dat hij niet meer wil buitenspelen. Op woensdag passen mijn ouders op, maar mijn vader is al 80 jaar. Die doet ’s middags even een dutje. Mijn zoon zit dus heel vaak op de iPad te spelen.”

Voor Eric klinkt het verhaal van Michelle herkenbaar. ZIjn zoon is 11 jaar, maar is groter dan normaal voor zijn leeftijd, terwijl hij verstandelijk meer op het niveau van een 8-jarige zit. “Hij heeft met niemand aansluiting. Voor de kinderen van zijn niveau is hij veel te groot. Hij ziet eruit als 14 jaar, maar die jongens zijn met hele andere dingen bezig.” Alleen buiten spelen is er niet bij. “Hij is niet verkeersveilig”, zegt Eric. “Hij mag af en toe even alleen naar het pleintje aan de overkant. Dan verstopt hij zijn speelgoedkonijn, om hem daarna te gaan zoeken.”

Vooroordeel
Buitenschoolse en naschoolse opvang met goed gekwalificeerd personeel, dat is wat Michelle en Eric wensen voor hun kinderen en al hun klasgenoten in het speciaal onderwijs. “Op de opvang kan mijn zoon wel zichzelf zijn”, zegt Michelle. “Kinderen accepteren elkaar, hebben geen vooroordeel.” De opvang die er is, wordt verzorgd door De Walnoot van Gemiva-SVG. Over de kwaliteit van de opvang zijn Michelle en Eric goed te spreken. Michelle zag dat De Walnoot de stabiele factor was voor haar zoon bij de overgang naar de basisschool en ook weer naar het voortgezet onderwijs. “Er bleef zo toch iets vertrouwds en de kinderen van de opvang zag hij dan ook weer op school.”

Net voor de zomervakantie van 2021 laat De Walnoot weten dat de buitenschoolse opvang na de vakantie gaat stoppen. De ouders zijn volkomen verrast. De Walnoot zegt dat de oorzaak ligt in ruimtegebrek. Van personeelstekort is geen sprake, zo zegt toenmalig locatiedirecteur Bregje Vlasblom tegen Sleutelstad. (Link naar artikel maken)

Ook de naschoolse opvang wordt versoberd. Op woensdagmiddag is er geen plaats meer voor de kinderen van Michelle en Eric. Terwijl juist op woensdagmiddag, als de kinderen al vroeg uit school komen, er tijd is om met elkaar te spelen. “Op de andere dagen komen ze pas om 15.15 uur uit school. Voordat iedereen op de NSO is en iets te drinken heeft gehad, is het kwart voor vier”, zegt Michelle. “En een uur later worden de eerste kinderen al weer opgehaald.”

Deuren
Alleen kinderen die onder de Wet Langdurig zorg (WLZ) vallen, kunnen dan nog terecht op De Walnoot. De zoon van Michelle en ook de zoon van Eric vallen onder de Jeugdwet. Michelle weet niet of het zou helpen als haar zoon in de WLZ zou komen. Ook Eric heeft zo zijn twijfels. “De WLZ is voor kinderen zonder uitzicht op zelfstandig maatschappelijk functioneren. Dat willen wij niet voor onze zoon. Wij willen dat hij wel ooit zelfstandig kan gaan wonen. We zijn bang dat een WLZ-indicatie deuren sluit.” Het klinkt ouders in de oren alsof hun kind op het verkeerde lijstje staat.

Els Annard, locatiemanager van De Walnoot, begrijpt de frustraties van de ouders heel goed. “Wij willen meedenken en meewerken. Maar we hebben een torenhoge wachtlijst voor de kinderen die bij ons komen voor dagbehandeling of dagbesteding. Ik word dagelijks gebeld door ouders, huisartsen en hulpverleners. Dat gaat om gezinnen in crisis, die kinderen hebben een plek hard nodig.”

Aan een beperkt aantal kinderen, dat valt onder de Wet Langdurige zorg, kan De Walnoot wel buitenschoolse opvang bieden. “Helaas niet voor kinderen met een jeugdwetindicatie”, zegt Annard. “Die opvang is in samenspraak met de gemeente afgebouwd. Wij hebben te maken met een plafondbudget, het is heel spijtig maar het geld is op. De pot is leeg. Wij kunnen wellicht wel deskundigheid uitlenen, maar dat moet wel vergoed worden.”

Ook Bob Olders, lid van Raad van Bestuur Stichting Resonans waar de scholen voor speciaal onderwijs onder vallen waar de kinderen van Michelle en Eric op zitten, is ook zeer welwillend. “Wij willen aan alle kanten meewerken om dit op te lossen, ook door ruimte beschikbaar te stellen. Het is natuurlijk geen goede zaak, dat weet de gemeente ook en die is aan zet. Als school mogen wij geen geld of personeel inzetten voor naschoolse opvang. Daar moet een andere organisatie voor gaan zorgen.”

Studiedagen
Geen opvang meer in de vakanties en op studiedagen is een groot probleem voor Eric en zijn vrouw. Ze werken allebei, noodgedwongen, regelmatig vanuit huis. Ze wisselen elkaar dan af bij de zorg voor hun oudste zoon. “We zijn heel flexibel, dat kan gelukkig met ons werk, maar je bent jezelf voortdurend aan het wegcijferen”, zegt Eric. “We beginnen vroeg en werken laat door, want ons werk moet ook gewoon af. We doen wat we kunnen. Onze zoon speelt ook wel met zijn broertje, maar hij heeft meer nodig. Ik kan het niet in een getal uitdrukken, maar we denken dat het zijn ontwikkeling vertraagt en schaadt. We gunnen hem zoveel meer.”

Een dag voor de herfstvakantie is Eric samen met zijn vrouw bij verantwoordelijk wethouder Abdelhaq Jermoumi geweest. “We zijn heel goed ontvangen”, zegt Eric, “ze namen de tijd en Jermoumi luisterde echt naar ons. Maar hij kon ons aan het einde van het gesprek niks toezeggen. Alleen dat het hoger op zijn prioriteitenlijst zou komen. En de beleidsambtenaar die erbij zat, benadrukte vooral dat het juridisch gecompliceerd is, omdat er erg veel partijen bij betrokken zijn. En dat alle gesprekken met geïnteresseerde partijen tot dusverre onsuccesvol geëindigd zijn.”

Twee weken later benadrukt wethouder Jermoumi dat hij volkomen begrijpt dat dit een onwenselijke situatie is voor de betrokken ouders en kinderen. En hij begrijpt ook wel dat iedereen naar de gemeente wijst. “Maar kinderopvang organiseren, is geen taak van de gemeente”, zegt Jermoumi. “Wij moeten wel de kwaliteit van de opvang waarborgen en als die niet goed genoeg is, daarop handhaven en dat loopt via de GGD.”

Alternatief
“We hadden in de regio Holland Rijnland een pilot opgestart met BSO+, waarbij kinderopvangorganisaties ook kinderen vanuit het speciaal onderwijs zouden gaan opvangen”, vervolgt Jermoumi. “Helaas heeft in Leiden geen van de kinderopvangorganisaties zich daarvoor aangemeld. Achteraf hadden we die kinderopvang via De Walnoot nooit moeten afschalen voordat er een alternatief was.”

“In Katwijk heeft er wel een opvangorganisatie zich gemeld voor de BSO+-pilot en die gaat in het najaar van 2023 van start. We gaan ook met hen praten of zij wellicht een aantal kinderen uit Leiden kunnen plaatsen. Verder ga ik praten met scholen, met kinderopvangorganisaties en andere partijen, hoe we dit structureel kunnen aanpakken.”

“Ik wil dit opschalen naar de regio Holland Rijnland”, belooft Jermoumi. “De BSO+ leek heel veelbelovend, maar het heeft niet gewerkt. Dan moeten we daar opnieuw naar gaan kijken. Er komen regionale experttafels om complexe problemen aan te pakken. Dit is misschien ook wel een casus daarvoor. Ik kan natuurlijk geen termijn noemen dat dit opgelost is, maar gezien de urgentie ga ik het wel snel oppakken en gesprekken voeren. Ik pak mijn verantwoordelijkheid hierin wel.”

75 dagen
Dat het gecompliceerd is, weten Eric en zijn vrouw als geen ander. Eric’s vrouw heeft 22 vakantiedagen, terwijl hun oudste zoon wel 75 dagen in het jaar geen school heeft en waarvoor geen opvang is bij De Walnoot. Zo vallen de kinderen die niet op het juiste lijstje lijken te staan, en geen WLZ-indicatie hebben, voorlopig nog tussen wal en schip.