Taalsafari Leiden: 'Bijnamen van gebouwen'

Uit het Leids Woordenboek van Hans Heestermans blijkt dat verschillende gebouwen in Leiden bijnamen hebben die zijn ontleend aan opschriften op de panden. Zo staat de Hartebrugkerk onder de Leidenaars ook wel bekend als de coeliekerk.

Deze bijnaam is ontleend aan het laatste woord van de Latijnse spreuk boven de ingang: Hic Domus Dei est et Porta Coeli (Dit is het huis van God en de poort naar de hemel, Genesis 28.17.) De kerk is gebouwd in 1836 en is genoemd naar de toentertijd ervoor gelegen brug met dezelfde naam. De officiële naam is Onze Lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen.

De bijnaam van de Petruskerk aan de Langebrug was de metùitekerk. Deze naam is ontleend aan het opschrift Metuite Deum, vreest God. De kerk is op 25 juli 1933 afgebrand en kreeg in 1936 een opvolger aan de Lammenschansweg. Relikwieën uit de oude kerk zijn ingemetseld in de tafel van het hoogaltaar van de nieuwe kerk. Op de plek van de oude kerk werd de brandweerkazerne gehuisvest.

Pakhuisdominee
Het pand waar nu de kunstenaarsvereniging Ars Aemula Naturae is gevestigd wordt door sommige oudere Leidenaars ook de Pakhuisdominee genoemd. Deze bijnaam is ontleend aan de spreuk op de gevel pax huic domui, vrede zij dit huis. Ars Aemula Naturae (de kunst wedijvert met de natuur) is de oudste vereniging van beeldend kunstenaars in Nederland.

Pret van 12 tot 1
Pret van 12 tot 1 is tenslotte de bijnaam van het gebouw van de Christelijke Jongelingsvereeniging in de Janvossensteeg. Het gebouw droeg het opschrift: Christelijke Jongelingsvereeniging Pred. : (= Prediker) 12-1a. Dit werd in de volksmond pret van 12 tot 1.. De vereniging bestond van 1861 tot 1962.

De taalsafari wordt mogelijk gemaakt door financiële steun van het Leids Mediafonds.

Leiden Maatschappij