Afscheid van Schaatshal Leiden met lach en een traan

Het was zondag een komen en gaan van mensen die iets met de Ton Menkenhal hebben of hadden. Na 47 jaar was de Schaatshal Leiden voor het laatst geopend. De hele dag waren er activiteiten die één ding met elkaar gemeen hadden. Het was de laatste keer aan de Vondellaan. Begin oktober gaat de nieuwe hal aan de Voorschoterweg open.

Het afscheid van de oude hal vond zondag plaats zonder de oprichter. “Ton Menken woont tegenwoordig in Frankrijk, maar bij de opening van de nieuwe hal wil hij wel komen”, vertelt voorzitter Jos Arts van de Stichting IJshal Leiden

De dag begon zondag met een ‘jeugd Elfstedentocht’, gevolgd door een reünie op de buitenbaan waar oude bekenden nog een keer herinneringen met elkaar konden ophalen. Dat gebeurde volop. Opvallend veel mensen, zowel bezoekers als medewerkers, van ‘het eerste uur’ waren nog een laatste keer naar de schaatshal gekomen om afscheid te nemen van het oude vertrouwde gebouw. Meestal niet van elkaar, want ‘Ik zie je bij de opening’ was een veelgehoorde kreet.

Die opening staat gepland voor begin oktober. Ergens medio juli wordt de nieuwe hal opgeleverd en kan het proefdraaien beginnen. “Dan gaan we ‘zomerijs’ maken’, blikt Arts vooruit. Zomerijs is niet anders dan het kunstijs waar de schaatsers in de wintermaanden hun baantjes op rijden, maar het is veel duurder. “Althans, dat was het altijd, daarom waren we in de zomermaanden gesloten”, legt Arts uit. “Maar de nieuwe hal is energieneutraal dus daar kunnen we ook in de zomer goedkoop ijs maken.”

Tijdens het afscheid werd ook een video vertoond waarin vooruit geblikt wordt op de nieuwe hal. (Video: Maters & Hermsen)

E-dweilmachines
De mogelijkheid om zomerijs te maken tegen relatief lage kosten, biedt ook de mogelijkheid om per jaar meer maanden open te zijn. “Daar moeten we nog goed naar kijken”, zegt Arts. “Maar dat we het seizoen wat gaan oprekken, dat zit er wel in. Er zijn tenslotte ook schaatssporten die het hele jaar worden beoefend.” Of de nieuwe ijshal ook in de zomer open kan, hangt vooral af van de vraag vanuit de verenigingen.

In de nieuwe energieneutrale hal is geen plek meer voor de oude vertrouwde  ijsdweilmachines. Die zogenoemde ‘Zamboni’s’, genoemd naar de Italiaanse uitvinder, werken nog op diesel en dat past niet bij de moderne hal. “We zijn met een delegatie langs een aantal leveranciers geweest en hebben inmiddels gekozen voor elektrische ijsdweilmachines”, vertelt bestuurslid Willem van Vliet. “Die zijn onbemenst. Je kunt ze bedienen met een app op je telefoon”, vult voorzitter Arts aan.

Discoschaatsen
Een fenomeen dat lange tijd enorm veel publiek trok was het discoschaatsen. “Dat hebben we in de eerste jaren na de opening ingevoerd”, herinnert ijsmeester Ben van den Hoek zich. Hij vervulde die functie de eerste vier jaar van het bestaan van de hal. “Dat liep af en toe ook flink uit de hand hoor, na een paar biertjes. De wijk was er niet altijd blij mee.”

Voor veel mensen is de sluiting van de oude hal het einde van een tijdperk. Generaties leerden er schaatsen, blijven er schaatsen, leerden er hun kinderen schaatsen of werden lid van een van de vele verenigingen die de schaatshal bijna een halve eeuw gebruikten. Een enorme hoeveelheid ijsfeiten en anekdotes worden momenteel aan het papier toevertrouwd door een van de schaatsers van het eerste uur, Bert Breed. Hij werkt aan een boek over vijftig jaar kunstijs in Leiden.

Verkeerde plek
“En daar staan leuke dingen in hoor”, vertelt hij lachend. “Bijvoorbeeld dat de ijshal altijd op de verkeerde plek heeft gestaan. Daar ben ik achter gekomen door in de archieven te duiken. Hij was eigenlijk veertig meter verder naar achteren gepland, maar dat bleek op het laatste moment niet te kunnen omdat er een hoogspanningsleiding in de bodem zat. Dat wist niemand. Toen hebben ze hem gewoon een stuk naar voren gezet. Dat zou tegenwoordig niet meer kunnen.”

Leiden Maatschappij Sport