Koninklijke onderscheiding voor prof. dr. Frits Koning

Prof. dr. Frits Koning heeft donderdagmiddag uit handen van burgemeester Henri Lenferink een Koninklijke Onderscheiding ontvangen. De immunoloog uit Noordwijkerhout ontving de onderscheiding na afloop van zijn afscheidssymposium ter gelegenheid van zijn naderende emeritaat. Prof. Dr. Frits Koning werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Koning (1954) is sinds 1988 verbonden aan de afdeling immunologie van het LUMC. In 1994 werd hij hoofddocent en in 2006 werd hij benoemd tot hoogleraar Immunologie en hoofd van de sectie. Gedurende zijn hele carrière leverde professor Koning een zeer grote wetenschappelijke bijdrage aan het wetenschapsveld van de Immunologie en in het bijzonder de eiwitchemische aspecten van immuungemedieerde ziekten.

Kenmerkend voor een immuungemedieerde ziekte is dat het lichaam als het ware tegen zichzelf vecht. Coeliakie (glutenintolerantie) is daar een goed voorbeeld van net zoals de ziekte van Crohn en Ulceratieve Colitis (ontsteking van de dikke darm), allen ziekten die ernstig en soms zelfs levensgevaarlijk zijn.

Coeliakie
Professor Koning heeft gedurende zijn loopbaan een aantal ontdekkingen gedaan die zeer belangrijk zijn geweest en nog steeds zijn, voor de preventie en bestrijding van darmziekten, in het bijzonder de auto-immuunziekte Coeliakie. Hij droeg in belangrijke mate bij aan het begrijpen hoe Coeliakie ontstaat en hij droeg bij aan het ontwerpen van potentiële nieuwe behandelingsopties. Zijn onderzoek heeft onder andere de schadelijke T-celreacties in verband met coeliakie aangetoond en hiermee heeft hij niet alleen bijgedragen aan een beter begrip van de ziekte maar ook tot een betere diagnose en een meer gerichte patiënt specifieke therapie.

Ontstekingsziekten
Professor Koning was en is een pionier in het toepassen van nieuwe technieken zoals massacytometrie in Nederland, waarmee immuuncellen in weefsel kunnen worden aangetoond en tegelijkertijd ook nauwkeurig kunnen worden gekarakteriseerd. Dit heeft onder meer geleid tot baanbrekende nieuwe inzichten in het ontstaan van ontstekingsziekten in de darm. Daarnaast heeft het geleid tot nieuwe inzichten in hoe het immuunsysteem wordt gevormd. Deze voorbeelden van nieuwe inzichten worden wereldwijd vaak aangehaald, en hebben mondiale impact gehad op het onderzoeksveld. Tevens heeft hij de nieuwe technologie breed ter beschikking gesteld aan andere onderzoekers in het LUMC.

Tussen 2003 en 2013 deed Koning onderzoek in het buitenland, waaronder het La Jolla Institute for Immunology in San Diego, het Rikshospitalet in Oslo, de Universiteit van Melbourne en de Universiteit van Chicago. Van 2004 tot 2014 was hij directeur en wetenschappelijk coördinator van het Nederlands Coeliakie Consortium, een groot samenwerkingsverband tussen een aantal academische centra voor betere diagnostisering en effectieve behandelmethoden van coeliakie en de ontwikkeling van veiliger voedsel voor coeliakiepatiënten. Ook was hij coördinator van het TIMID Consortium, dat tot doel heeft beter inzicht te verkrijgen in de onderliggende mechanismen van immuungemedieerde ziekten, en was hij partner in het Europese BIOMAP Innovative Medicine Initiative consortium.

Regeneratieve geneeskunde
Naast mentor en vertrouwenspersoon wetenschappelijke integriteit (2009-2022) bij het LUMC was Frits Koning voorzitter van de Wetenschapscommissie (2009-2020) en droeg hij bij aan het versterken van het wetenschappelijk profiel van het LUMC. Dat heeft ertoe geleid dat het strategisch beleid van het LUMC juist op onderzoeksgebied sinds vijf jaar heel specifiek gericht is op de regeneratieve geneeskunde, oncologie en Public Health, onderzoeksterreinen waarop nu veel gebeurt en van waaruit de innovatie van de zorg (ook landelijk) vorm krijgt.

Zijn inzichten zijn daarbij van groot belang. Verder heeft hij het onderwerp wetenschappelijke integriteit op de kaart gezet in het LUMC, was hij voorzitter van de Vaste Commissie Wetenschap en was hij actief in beoordelingscommissies voor subsidies en prijzen voor jongere onderzoekers, bijvoorbeeld de LUMC fellowships commissie, en als commissielid die de stipendia van het Leids Universiteitsfonds beoordeelde. Daarnaast was hij lid van de Medische Adviesraad van de Nederlandse Coeliakie Vereniging.

Professor Frits Koning heeft 22 promovendi begeleid en is auteur van 238 publicaties in gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften en 20 publicaties in wetenschappelijke boeken. Daarnaast is zijn werk ook nog eens beloond met een eindeloze reeks nationale en internationale prijzen.

Leiden Maatschappij Regio Science