Tientallen meldingen over fatale kruising Nino (12): 'Jullie hebben kop in het zand gestoken'

Melders van de onveilige verkeerssituatie op het bedrijventerrein De Baanderij in Leiderdorp zijn boos dat de gemeente niet eerder heeft ingegrepen. Meer dan vijftig meldingen ontving de gemeente over de onveilige situaties op het bedrijventerrein. De 12-jarige Nino verongelukte in maart van dit jaar precies op de plek waar de meeste melders over schreven. De moeder van Nino was een van de mensen die al jaren eerder bij de gemeente aan de bel had getrokken.

Sinds 2016 heeft de gemeente Leiderdorp meer dan vijftig meldingen ontvangen dat de situatie op het bedrijventerrein niet veilig zou zijn voor fietsers en voetgangers. Dat blijkt uit onderzoek van Omroep West. De meldingen gingen niet allemaal over het kruispunt van de Touwbaan en de Rietschans. Zo werd er ook veel geklaagd over losliggende stenen op het voetpad en ontbrekende of niet duidelijk zichtbare haaientanden op het asfalt. Maar bijna twintig meldingen gingen wel over de onoverzichtelijke en gevaarlijke kruising.

Meldingen
De regionale omroep heeft bij de gemeente Leiderdorp alle meldingen over de verkeerssituatie op de Rietschans en de Touwbaan opgevraagd. Op de kruising van deze twee straten kwam de twaalfjarige fietser op 10 maart van dit jaar om het leven nadat hij door een vrachtwagen werd geschept. In verband met de privacy zijn alle namen en andere persoonskenmerken door de gemeente Leiderdorp geanonimiseerd. Hierdoor is het voor Omroep West niet mogelijk om te zien of er mensen zijn die meerdere klachten hebben ingediend of dat het om afzonderlijke melders gaat.

In deze meldingen werd soms tot in detail beschreven waarom het zo gevaarlijk was op het punt waar Nino verongelukte. “Vanaf het begin is het ons opgevallen dat de situatie voor fietsers op de Rietschans heel gevaarlijk is”, schrijft een nieuwe bewoner. “Er is aan een kant geen fietspad en aan de andere kant is gedeeltelijk een fietspad. Opmerkelijk vinden wij, omdat er een school ligt aan de Rietschans en er nu ook een nieuw woonwijkje is gekomen. Het autoverkeer op de Rietschans tussen Engelendaal en De Baanderij is best heel druk, met veel vrachtverkeer. Wij willen u vragen om de situatie daar voor fietsers veiliger te maken.”

De 12-jarige Nino ging niet naar deze school op De Baanderij, maar naar een school in Leiden. Wel fietste hij elke dag over dit stukje van de Rietschans. Net na de Touwbaan is er hier een smalle doorgang waar alleen twee auto’s elkaar kunnen passeren. Er is hier geen fietspad. “Een ander punt waar ik mij niet veilig voel”, schrijft iemand in mei 2020. “Auto’s rijden zeer dicht op fietsers, vaak schiet ik het stukje bij de bushalte op mij veiliger te voelen.”

Fietspad
Bij de start van het schooljaar in 2018 heeft een bezorgde melder de gemeente gewezen op de gevaarlijke situatie rond de school op het bedrijventerrein. “Als kinderen met de bus komen, is er geen zebrapad waar ze veilig over kunnen steken. Nu steken ze over tussen druk verkeer en grote vrachtwagens. Gaat je kind met de fiets, is er geen fatsoenlijk fietspad en is er bij oversteken naar de school slecht zicht door grote geparkeerde vrachtauto’s die voor de school staan. Graag zou ik in gesprek gaan met mensen die mij kunnen vertellen hoe zij deze verkeersveiligheid rond school zien, maar vooral hoe we van de Touwbaan-omgeving een veilige omgeving maken voor IEDEREEN!”

De gevaarlijke situatie op De Baanderij staat na de meldingen bij de gemeente op de radar, blijkt uit een antwoord op een melding in 2019. “De verkeerssituatie in De Baanderij is inderdaad verkeerskundig een lastig punt. De combinatie van schoolverkeer, vrachtwagens en woon-werkverkeer zorgt voor grote problemen in en rond De Baanderij. Helaas is het niet zo gemakkelijk op te lossen als de gemeente zou willen. Daarom is de gemeente bezig met het opstellen van een gebiedsvisie Baanderij. Zo kunnen we de komende tien jaar knelpunten zoals de Rietschans-Touwbaan structureel oplossen.”

Prioriteit
De gebiedsvisie is volgens de gemeente de enige mogelijkheid om de veiligheid in het gebied te waarborgen. Want er is geen geld om alle gevaarlijke wegen in Leiderdorp in een keer aan te pakken, schrijft de gemeente in antwoorden aan de melders. En De Baanderij heeft hierbij geen prioriteit.
Dat is een ontwikkeling die al meer dan vijftien jaar aan de gang is. Want in 2008 kwam op hetzelfde kruispunt een jonge vrouw te overlijden. Zij stak met haar fiets aan de hand de weg over en werd hier geschept door een automobilist. De vrouw overleed aan de gevolgen van het ongeluk.

Ruimte
In de maanden na dit fatale ongeluk kwamen er ook al vragen binnen bij de gemeente. Ook toen werd al op dezelfde gevaarlijke situatie gewezen. “Kunt u mij uitleggen waarom het fietspad op de Rietschans plotseling stopt, ter hoogte van het kantoorpand nr. 67 (dit is tegenover de school waar het dodelijke ongeval met Nino gebeurde, red.). Op deze drukke weg, gelegen in een industrieterrein, omringt door een aantal scholen en een belangrijke fietsroute op weg naar Leiden, begrijp ik niet dat de gemeente Leiderdorp een dergelijk onveilige fietssituatie creëert. Hoe komen kinderen vanuit de middelbare school in Leiden op een veilige manier, lees fietspad, naar de Leyhof.”

De gemeente heeft deze melder een antwoord gestuurd. “Wij onderschrijven dat de route op dit moment veel gebruikt wordt door fietsers, maar willen u er ook op wijzen het ROC aan de Leidsedreef op korte termijn verdwijnt, zodat de grootste stroom fietsers op de Rietschans verdwijnt. Daarnaast ontbreekt op het vervolg van de Rietschans de ruimte om een fietsstrook te realiseren.” De mbo school aan de Leidsedreef is inmiddels inderdaad verdwenen. Op het terrein van de school is nu de woonwijk gebouwd.

Personeel
Maar ook in 2008 gaf de gemeente ook al aan dat er andere redenen waren om de verkeersveiligheid niet te verbeteren. “Helaas is de personele bezetting voor de afdeling verkeer op dit moment minimaal, waardoor er op dit moment geen tijd vrijgemaakt kan worden voor het veiliger maken van de fietsroutes op De Baanderij. Wij hopen dit in 2009 wel te doen, zodat doorgaand fietsverkeer zich veiliger over De Baanderij kan begeven.”

In al die jaren erna verandert er echter weinig of niets aan de situatie op het bedrijventerrein. Ondanks concrete vragen van melders. “Ik zou het fijn vinden als de fietsstrook daar wat breder zou kunnen worden en duidelijker zichtbaar (rode kleur fietsstrook en/of nieuwe belijning).”

Grond
Dit nieuwe fietspad komt er niet. Volgens de gemeente komt dit omdat de grond niet van de gemeente is. “Het is een goede vraag die we graag instemmend zouden beantwoorden”, reageert de gemeente in 2019 op het verzoek om een fietspad langs de Rietschans aan te leggen. “Helaas zijn de gronden naast de openbare weg geen eigendom van de gemeente. Dus een fietspad aanleggen in de huidige situatie is niet mogelijk.”

Verouderd
Ondertussen is het verkeer op De Baanderij veranderd. Het is niet alleen een winkelboulevard geworden, maar ook een bedrijventerrein met diverse transportbedrijven. Daarnaast zijn er woningen gebouwd en zit er de school voor moeilijk lerende kinderen.

“Zoals u weet is de weg decennia geleden ingericht volgens toen geldende eisen”, schrijft de gemeente in december 2022 als antwoord op nieuwe meldingen over de onveilige situatie op De Baanderij. “Echter de afgelopen jaren heeft er woningbouw plaatsgevonden op de oude ROC-locatie en de bedrijven op De Baanderij worden steeds diverser. Gevolg is dat ook het verkeer dat gebruik maakt van de weg in de loop der jaren is veranderd. Hierdoor voelt de inrichting van de weg verouderd en lijkt niet altijd meer te voldoen.”

Op 10 maart van dit jaar gebeurt waar alle melders zo bang voor waren. De 12-jarige Nino fietst die morgen naar school. Hij rijdt zoals elke ochtend via de Touwbaan de Rietschans op. Op het stuk waar geen fietspad langs de weg ligt, wordt hij geschept door een vrachtwagenchauffeur. Hij overlijdt ter plekke.

Veilig Verkeer Nederland
In de dagen na het ongeval blijkt hoe groot de frustratie is, juist omdat er zo vaak is gewaarschuwd voor deze gevaarlijke situatie. Een van de melders blijkt zelfs de moeder van Nino te zijn geweest. Zij heeft in november 2021 contact opgenomen met Veilig Verkeer Nederland over de Touwbaan. Ook zij vonden de situatie onveilig: “Via Google Streetview naar de Touwbaan gekeken en dit is inderdaad een erg drukke weg die zo te zien onderdeel uitmaakt van een bedrijventerrein. Ook op deze beelden zag ik al de nodige (vracht)auto’s die staan geparkeerd op het gedeelte waar fietsers zich bevinden. Concluderend best wel een lastige situatie, waarbij contact met de gemeente essentieel lijkt.”

De gemeente wordt door de eerdere melders dan ook verweten niet geluisterd te hebben. “Op 13-10-2022 is mijn melding afgehandeld, met een duidelijk verhaal wat kenmerkend is voor de meeste Nederlanders, je kop in het zand steken. Als er geen ongelukken zijn gebeurd, is er niks aan de hand. Ik zie zelf toch heel vaak bijna ongelukken en mag ze ook meemaken. In kader van veiligheid ben ik het niet eens met de afhandeling en de passieve houding van de medewerkers van openbare ruimte”, schrijft een van de melders in de week na het ongeval.

Verantwoordelijkheid
“Vooralsnog hebben jullie de verantwoordelijkheid steeds vooruitgeschoven, door te wijzen naar de nieuwe plannen voor De Baanderij”, schrijft een ander. “Plannen die hun aanvang 2018 hadden, maar waarvoor in de komende twee jaar nog geen steen zal worden verlegd. Hoeveel berichten van bezorgde burgers (inclusief de moeder van Nino) moeten jullie ontvangen voordat jullie tot actie overgaan?”

Een van de mensen die na het dodelijke ongeval reageert, zegt in oktober een melding te hebben gemaakt, maar hier nooit een reactie op te hebben gekregen. “Ik ben er verder niet op in gegaan omdat ik het gevoel krijg dat ik toch niet verder kom met jullie omtrent deze zaak. Nu hebben we allemaal het treurige nieuws meegekregen van Nino en dit had voorkomen kunnen worden. Ook hier was een bezorgde bewoonster van Leiderdorp aan het melden dat er een onveilige situatie was. En blijkbaar geen actie ondernomen door Leiderdorp. Echt zo’n typisch geval van je kop in het zand steken. Blijkbaar kost een verkeersbord meer dan een mensenleven in jullie gemeentebeleid.”

Ook in de politiek is het onderwerp al eens aan de orde geweest. Zo viel in het Leidsch Dagblad van 19 november 2014 te lezen dat een D66-raadslid zijn zorgen uitte over de fietsende scholieren op de Rietschans: “Die fietsen nu tussen zwaar vrachtverkeer. Het is wachten tot het fout gaat”, aldus raadslid Henri Verheggen.

Onderzoek
Leiderdorp heeft na het dodelijke ongeval met Nino zelf ook onderzoek laten doen naar de verkeerssituatie op De Baanderij. Hieruit komt naar voren dat de verkeersveiligheid voor zo’n drukke weg niet voldoet aan de minimale eisen voor dit soort wegen. Er had minimaal een fietspad moeten liggen langs de weg.

In de maanden na het ongeval heeft de gemeente de veiligheid op de Rietschans aangepast. Er wordt nu gewaarschuwd voor een schoolzone en voor de deur van de school ligt een oversteekplaats. Maandagavond presenteert het college nog een drietal opties om de veiligheid op De Baanderij te verbeteren.

Verkeerswethouder Bob Vastenhoud legt uit waarom De Baanderij nu wel kan worden aangepakt. “Iedereen, ook het gemeentebestuur, zou de klok terug willen draaien en willen dat dit verschrikkelijke ongeluk nooit had plaatsgevonden. We moeten helaas met elkaar vaststellen dat deze vreselijke gebeurtenis aanleiding is om opnieuw naar deze situatie te kijken. We hopen hiermee recht te doen aan het appèl dat de nabestaanden van Nino en in de petitie velen met hen op de gemeente hebben gedaan.”

Opties
De gemeenteraad krijgt maandag drie opties. Een ervan is om met de aanpak te wachten tot heel De Baanderij aangepakt gaat worden. Het tweede voorstel is om de stoep weg te halen en daar een fietspad voor in de plaats aan te leggen en het derde plan is om De Baanderij helemaal te laten voldoen aan de eisen die aan de wegen worden gesteld. Dit plan is echter niet snel uitvoerbaar, waarschuwt het college, omdat een deel van de benodigde grond geen eigendom van de gemeente is.

Vertraging
Maandagavond zal duidelijk worden welke optie de gemeenteraad kiest. Wethouder Vastenhoud waarschuwt wel dat het op andere plaatsen in Leiderdorp ook gemerkt gaat worden als ervoor wordt gekozen om de Rietschans aan te pakken. “Wanneer de gemeenteraad maandag besluit om aanpassingen aan de Rietschans te doen, dan worden geld en de mankracht hiervoor vrijgemaakt uit herprioritering en reserves. De uitvoering van andere werkzaamheden zullen hierdoor dus vertraging oplopen. Wanneer geplande werkzaamheden worden uitgesteld, krijgen omwonenden hierover tijdig bericht. De werkzaamheden op de Voorhoflaan en Heinsiuslaan zijn hier een goed voorbeeld van.”

Blijft de vraag over waarom de gemeente, ondanks alle gedetailleerde meldingen over De Baanderij, niet eerder heeft ingegrepen. “Bij vaststelling van de Mobiliteisvisie in 2020 zijn de meldingen die tot die tijd zijn gedaan meegenomen in de afweging om geen prioriteit te geven aan deze plek”, zegt wethouder Vastenhoud.

“Op dat moment is ervoor gekozen om de woonwijken voorrang te geven en de aanpassingen aan het gebied Rietschans/Touwbaan mee te nemen in de transformatie van De Baanderij. Het aantal meldingen na die tijd was niet alarmerend hoog ten opzichte van meldingen over andere plekken in ons dorp. Deze hebben geen aanleiding gegeven om het beleid hierop tussentijds te herzien.”

Leiderdorp Maatschappij Politiek Nino omgekomen bij verkeersongeluk